پارسای داخل کشور پایان نامه دکتری 1376
پدیدآور: مینا شعفی 
استاد راهنما: عباس شفیعی 
استاد راهنما: غلامرضا امین 
استاد راهنما: محمدحسین صالحی ‌سورمقی
دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی تهران، دانشکده داروسازی

چکیده

کزل گیاهی است پایا که اولین بار در سال 1355 توسط دکتر امین از ناحیه دریچه تار دماوند جمع‌آوری گردید و بعلت ایجاد لکه‌های قهوه‌ای رنگ و تاول بر روی پوست و ایجاد تاول و زخم در صورت دامهای محلی مورد توجه قرار گرفت و حدس زده شد که این گیاه نیز مانند سایر گیاهان تیره جعفری حاوی فورانوکومارینهای فتوتوکسیک باشد. نخستین اقدام تعیین نام علمی گیاه بود که بدین منظور مطالعات وسیعی آغاز گردید لیکن پس از مدتها تلاش و استفاده از کلیه امکانات موجود در ایران به این نتیجه رسیده شد که گیاه می‌بایستی گونه‌ای جدید باشد و لذا جهت تعیین نام به مراکز تحقیقاتی خارج از ایران فرستاده شد و پس از گذشت قریب 10 سال مشخص گردید که گیاه گونه‌ای جدید از جنس Diplotaenia است و بنام Diplotaenia damavandica نامگذاری علمی گردید و در جلد 162 فلوراایرانیکا بچاپ رسید. همزمان با تعیین نام علمی گیاه، تحقیق در مورد مواد موثره کزل آغاز گردید و پس از بررسی‌های فراوان مشخص گردید که کزل حاوی فورانوکومارینهای گزانتوتوکسین (فوروکومارین خطی) و آنژلیسین (فوروکومارین زاویه‌ای) است که علاوه بر مصارفی که در درمان پسوریازیس ، اگزما و ... دارد مصرف عمده‌ای نیز در درمان ویتیلیگو با کمک نور بلند ماوراء بنفش UVA دارد. در این تحقیق با توجه به اطلاعات قبلی و با استفاده از دو علم فارماکوگنوزی و شیمی، استخراج نیمه‌صنعتی و خالص سازی آنژلیسین از این گیاه صورت گرفته است .