نويسنده : ناهید رجائی

استاد راهنما : محمدی علی

استاد مشاور : خاکشور مغانی مریم

دانشگاه : حوزه علمیه خراسان

واحد : مدرسه علمیه الزهراء(س) - بردسکن

کلمات کليدي : دعا- اثر- تربیت

دعا از ریشه ی دَعَوَ گرفته شده و در لغت، به معنی: خواندن، درخواست انجام دادن کار و درخواست حاجت از خداست. همچنین به معنی صدا زدن و خواندن دیگران نیز هست، به همین خاطر این واژه در مورد دعوت پیامبران که مردم را به سوی خیر و صلاح می خواندند به کار رفته است. در اصطلاح به معنای خواندن خدا و خواستن از روی اخلاص و التماس، که نشانگر نیاز انسان است. انسان در هر حال نیازمند عنایت و امداد خداوند است و این نیازمندی، قابل انکار نیست، از طرفی انسان می خواهد این نیازمندیها را رفع کند چرا که کمال طلب است و برای رسیدن به کمال نیازمند رفع نیازهایش می باشد، اما واقعیت این است که او قادر به رفع همه ی نیازهایش نیست، لذا درخواست از خداوند و دعا به درگاه او که برای رفع نیاز است، لازمه ی وجود اوست و در فطرتش ریشه دارد. دعا در ادیان مختلف وجود داشته و دارای آیین و اهداف متفاوتی است. یکی از تفاوتهای آشکار دعا در ادیان دیگر با دین مبین اسلام این است که آنان دعا می کردند صرفاً به خاطر اهداف مادی، اما هدف از دعا کردن در دین اسلام، رفع همه ی نیازهاست؛ هم مادی و هم معنوی. در قرآن، آیات متعددی در ارتباط با دعا و اهمیت آن وجود دارد تا جایی که برخی از آیات قرآن خود به نوعی دعا و درخواست است و روایات فراوانی نیز در ارتباط با اهمیت و ارزش دعا کردن از ائمه ی معصومین(علیهم السلام) نقل شده است. این اهمیت تا آنجاست که جزئی ترین مسائل مربوط به دعا کردن از جمله: زمان، مکان، شرایط و آداب دعا را می توان در آیات و روایات یافت. دعا نه تنها اثرات مادی و معنوی فراوان دارد، بلکه آثار تربیتی بسیاری دارد که نباید آنها را از خاطر برد، از بین بردن کبر و غرور، اجتناب از معصیت، احساس مسئولیت درونی، عامل شجاعت و دلیری، از جمله ی آثار تربیتی فردی در دعا است و برتری امت پیامبر(صلی الله علیه و آله) به سبب دعا، حفظ و پرورش سجایای اخلاقی نیز از آثار تربیتی اجتماعی در دعا محسوب می گردد. نگارنده در این رساله ی علمی تلاش نموده است تا با مراجعه به کتب معتبر و مطالعات و جمع آوری مطالب معتبر، این مسأله را اثبات کند که، دعا، دارای اهمّیّت و فواید بسیاری است که همه ی جوامع بشری به ارزش و اهمّیّت آن پی برده اند. نگارنده در این راه از چندین کتاب معتبر اعم از منابع دست اول و مآخذ قابل اطمینان استفاده نموده است. امید به این که توانسته باشد مسئولیّت خود را به نحو احسن انجام داده باشد. کلید واژه ها: دعا، اثر، تربیت.