موضوع : دانشنامه | خ

سید هادى خسروشاهى

سیدهادی خسروشاهی، به سال 1317 هـ . ش، در تبریز، در خاندانی آراسته به دین و علم و فقاهت، به دنیا آمد. پدرش، آیت‏اللَّه سیدمرتضی خسروشاهی از اجله علما و فقها و مراجع صاحب رساله آذربایجان، تحصیل کرده نجف بود. تحصیلات مقدماتی را در تبریز به پایان رساند و پس از رحلت والد محترم، در 1332ش و در 16 سالگی، عازم قم شد و در حوزه علمیه به تحصیل دروس سطح پرداخت و سپس در مراحل بالای دروس حوزوی: فلسفه، تفسیر، فقه و اصول، در حضور اساتیدی چون: آیت‏اللَّه بروجردی(به مدت چند ماه)، امام خمینی، آیت‏اللَّه شریعتمداری، آیت‏اللَّه علامه طباطبائی و بزرگانی دیگر تلمذ نمود و به دریافت اجازاتی در امور حسبیه(منوط به اذن فقها) و همچنین در مراحل علمی بالاتر - اجتهاد - و نقل حدیث از علماء و مراجع بزرگ نجف و قم و مشهد نائل آمد که از آن جمله‏اند: امام خمینی و آیات عظام: سید ابوالقاسم خوئی، سید شهاب الدین نجفی مرعشی، سید محمد کاظم شریعتمداری، سید محمدهادی میلانی، سید محمد صادق روحانی و آیت‏اللَّه شیخ آغا بزرگ تهرانی، آیت‏اللَّه شیخ مرتضی حائری، آیت‏اللَّه سید احمد زنجانی، آیت‏اللَّه میرزا عبدالجواد جبل عاملی، آیت‏اللَّه میرزا ابوالفضل زاهدی قمی و دیگران...

***
تألیفات و آثار سیدهادی خسروشاهی به زبان فارسی و عربی(علاوه بر صدها مقاله در نشریات اسلامی ایران و جهان اسلام) بالغ بر 80 جلد می‏شود که بیش از 40 جلد آنها تاکنون بارها در داخل و خارج طبع شده و بعضی از آنها بیش از سی بار تجدید چاپ شده است. علاوه بر تألیفات و ترجمه‏ها، 120 جلد کتاب دیگر نیز با تحقیق، توضیح و یا مقدمه و اشراف ایشان در ایران و ایتالیا و مصر و... چاپ و منتشر شده است.
از جمله آثار استاد ترجمه و تحقیق «امام علی صدای عدالت انسانی» استاد جرج جرداق در 5 جلد و سه هزار صفحه است که بیش از ده بار و در ده ها هزار نسخه تاکنون چاپ شده است...
تدوین و تحقیق و نشر مجموعه آثار سید جمال‏الدین حسینی(افغانی) در 10 جلد و باز در بیش از سه هزار صفحه در ایران و مصر، یکی از خدمات ارزنده استاد است و در واقع این مجموعه، محصول نیم قرن تلاش و کوشش و تحقیق و بررسی در کشورهای اسلامی و عربی است.
مجموعه «حرکت‏های اسلامی معاصر» در 20 جلد(تاکنون 6 جلد آن چاپ شده است) و «اسناد نهضت اسلامی ایران» در 10 جلد (دو جلد آن تاکنون انتشار یافته است) و «مجموعه آثار استاد علامه طباطبائی در 16 جلد» از جمله آثاری است که استاد در تهیه و تألیف و یا جمع آوری و تحقیق و ویرایش آنها زحمت و رنج فراوان را پذیرا شده است و فقط «اهل قلم» می‏توانند بزرگی و اهمیت کار را در این حجم زیاد درک کنند!
علاوه بر تألیفات و ترجمه‏های خود ایشان، استاد همواره، در تدوین و تنقیح و نشر آثار اساتیدی چون: آیت‏اللَّه کاشف‏الغطا، علامه سید محمدحسین طباطبائی، حاج سراج انصاری، سید محمد محیط طباطبائی، سید غلامرضا سعیدی، محمد نخشب و... کوشا بوده و خدمات ارزنده‏ای در حفظ فرهنگ اسلامی و نشر اندیشه اصیل اسلامی نموده است. و به همین دلیل استاد محمدرضا حکیمی ایشان را «فرهنگبان کوشا» نامیده است.(مقدمه مکتب تفکیک، چاپ اول، - مرکز بررسیهای اسلامی - قم)
بیشتر کتاب‏ها و آثار خود استاد خسروشاهی در زمینه‏های مسائل اجتماعی، سیاسی مورد نیاز جامعه اسلامی است و این آثار به تصدیق اهل خرد، در روشنگری نسل جوان معاصر، بی شک تأثیر بسزا و نقشی در خور اهتمام داشته است.
استاد از سال 1332 و تاکنون، با اغلب مطبوعات اسلامی از جمله: مکتب اسلام، مکتب تشیع، معارف جعفری، راه حق، ندای حق، وظیفه، مجموعه حکمت، نور دانش، آیین اسلام، مسلمین، آستان قدس، نسل نو، نسل جوان، استوار، پیکار اندیشه، مهد آزادی و... همکاری داشته است که مجموع مقالات مندرج در آنها بالغ بر صدها مقاله می‏گردد.. . و پس از پیروزی انقلاب، بیشترین همکاری قلمی را با روزنامه «اطلاعات» دارد.
در سطح جهانی با شرکت در کنفرانس‏ها و کنگره‏های اسلامی، در کشورهای اروپایی و اسلامی از جمله: پاکستان، مصر، الجزائر، عربستان، سوریه، قطر، ترکیه، لبنان، ایتالیا، انگلیس، آلمان، سوئیس و... به عنوان نماینده امام خمینی و یا نماینده حوزه علمیه قم فعال بوده است.
استاد در مسئله تقریب بین مذاهب اسلامی، از نیم قرن پیش از پیشگامان این حرکت اصلاحی به‏شمار می‏رود و مکاتبات ایشان با علامه شیخ محمدتقی قمی، مؤسس دارالتقریب قاهره، در نیم قرن پیش شاهد چگونگی این امر است و باز در همین راستا استاد با اغلب حرکت‏های اسلامی معاصر و رهبری آنها، در سراسر جهان اسلام ارتباط و پیوند نزدیکی داشته است.
استاد به سال 1352 شمسی، «مرکز بررسیهای اسلامی قم» را به مثابه واحدی از حوزه علمیه قم، تأسیس و به ثبت رساند و سپس در سال 1361، «مرکز فرهنگی اسلامی اروپا» را در «رم» -ایتالیا- تأسیس نمود که هر کدام از این دو مؤسسه ده ها کتاب ارزشمند در زمینه‏های اسلامی، از جمله: قرآن مجید و نهج البلاغه را به زبان های: عربی، انگلیسی، ایتالیایی، آلمانی و غیره، ترجمه و منتشر ساخته اند و این اقدام، در نشر فرهنگ اسلامی در سطح دنیا، از ارزش بالا و والایی برخوردار است.
فعالیت‏های سیاسی استاد از سال 1332 ش پس از آشنایی نزدیک با آیت‏اللَّه کاشانی، آیت‏اللَّه طالقانی و شهید نواب صفوی، آغاز گردید و به همین دلیل، از همان دوران تا زمان پیروزی انقلاب اسلامی، بارها در قم، تهران و تبریز دستگیر، زندانی و یا تبعید شده که آخرین آن تبعید به «انارک» یزد، به مدت سه سال بود که با آغاز انقلاب اسلامی، همراه دیگران آزاد شد...(در تبعیدگاه انارک یزد همراه مرحوم آیت‏اللَّه پسندیده، حضرت آیت‏اللَّه ناصر مکارم شیرازی بودند).
استاد پس از پیروزی انقلاب اسلامی، نخست به مدت دو سال به‏عنوان نماینده امام خمینی‏قدس سره در وزارت ارشاد اسلامی فعال بود، و سپس به سفارت ایران اسلامی در واتیکان انتخاب شده و به مدت 5 سال در خارج از کشور به فعالیت پرداخت که تأسیس «مرکز فرهنگی اسلامی اروپا» در رم و تأسیس دو ماهنامه به انگلیسی به نام‏های: «انکوائری» و «امریکن ایونتس» و مجله‏ای هفتگی به زبان عربی «العالم» در لندن - با همکاری وزارت ارشاد اسلامی- از آثار این دوران است...
در ایتالیا، علاوه بر چاپ و نشر ترجمه قرآن مجید و نهج البلاغه به زبان ایتالیایی و نشر ماهنامه ای به نام «جهان نو» - به ایتالیایی-، جمعاً در مدت 5 سال 162 نوع کتاب و نشریه به زبان‏های: فارسی، عربی، انگلیسی، ایتالیائی و فرانسوی، منتشر نموده که در سراسر جهان توزیع گردیده است.
در مدت اقامت سه ساله در قاهره به‏عنوان رئیس دیپلماسی ایران در مصر، نیز علاوه بر حضور در محافل علمی- سیاسی و سخنرانی و مصاحبه تلویزیونی و مطبوعاتی و ده ها ملاقات با شیخ الازهر و مقامات علمی- سیاسی مصر، بالغ بر 50 جلد کتاب و نشریه، درباره انقلاب اسلامی ایران ، تشیع و اهل بیت تألیف و یا با همکاری و مساعدت ایشان در مصر منتشر گردید که این خود خدمت بزرگی در راستای‏ وحدت و تقریب بین مذاهب اسلامی است. مهمترین این آثار: نهج‏البلاغه با مقدمه استاد و شرح شیخ محمد عبده، اهل البیت فی مصر، صحیفه سجادیه، حقیقة علاقة عبدالناصر بالثورة الاسلامیة فی ایران، عبداللَّه‏بن‏سبا بین الواقع والخیال، ادعیة اهل البیت، الامام علی بن ابیطالب، الامام الحسین، الامام جعفر الصادق و الطریق الی مذهب آل البیت و عقیدتنا و... می‏باشد.
استاد علاوه بر زبان ترکی - آذری و استامبولی- و فارسی و عربی، با زبان انگلیسی و ایتالیایی هم آشنایی دارد و پس از مراجعت به ایران، از واتیکان، ضمن ادامه اشتغال در وزارت امور خارجه،(به عنوان مشاور وزیر) در دانشگاه های تهران از جمله دانشکده حقوق و علوم سیاسی و دانشکده روابط بین‏الملل وزارت امور خارجه و غیره به تدریس پرداخت.
استاد پس از آنکه به مدت سه سال به‏عنوان رئیس نمایندگی جمهوری اسلامی ایران در مصر-قاهره بود، در سال 1382 به ایران مراجعت نمود. و به‏عنوان مشاور وزیر در دفتر مطالعات سیاسی و بین‏المللی به تحقیق و بررسی پرداخت... استاد در قسمت ارتقاء مقام اعضاء وزارت خارجه، راهنمای بعضی از برادران در تألیف رساله آنان بود...
استاد مدت شش سال نیز با نشر فصلنامه پـُرارج «تاریخ و فرهنگ معاصر» به نشر حقایق و روشن ساختن زوایای تاریک تاریخ معاصر ایران و جهان اسلام در چندین هزار صفحه، پرداخت که بی‏شک این فصلنامه فرهنگی تاریخی، به مثابه یک منبع و مستند تاریخی ماندنی خواهد بود و همواره مورد استفاده قرار خواهد گرفت.
ویژه‏نامه‏هایی هم زیر نظر ایشان از سوی مرکز بررسیهای اسلامی منتشر شد که قرار بود بالغ بر 50 جلد گردد، ولی متأسفانه به علت مسافرت به خارج از کشور و اشتغالات دیگر فقط سه جلد از آنها تاکنون چاپ و منتشر شده است.
نشر مرتب هفته‏نامه «بعثت» که هم‏اکنون وارد سی امین سال انتشار خود شده و تاکنون بالغ بر 1400 شماره از آن منتشر شده است -و همچنان انتشار آن ادامه دارد- یکی دیگر از فعالیت‏های فرهنگی استاد است...