پارسای داخل کشور کارشناسی ارشد 1394
موضوع: معارف اسلامی
پدیدآور: محمدجواد شفیعیان
استاد راهنما: رضا شکرانی
دانشگاه قرآن و حدیث، دانشکده علوم و معارف حدیث
چکیده

موضوع این تحقیق بیانگر جایگاه قناعت در سبک زندگی اسلامی است که به روش استقرای تام در آیات قرآن کریم و روایات اهل‌بیت عصمت و طهارت به بررسی واژه‌ی قناعت پرداخته‌شده است. این پژوهش در چهار فصل، با استناد به آموزه‌های دین، مسئله‌ی سبک زندگی، قناعت و نحوه تألیف این دو موضوع با یکدیگر را مورد بررسی قرار داده است.از نوآوری‌های این تحقیق گردآوری آیات و استقرای روایات موضوع قناعت است.در فصل اول، پس از ارائه طرح تحقیق شامل بیان ضرورت و هدف از انجام این تحقیق، کاربرد، پیشینه، روش و ساختار تحقیق بیان شده است. تعاریف مختلف سبک زندگی از منظر دانشمندان غربی و بیان مولفه های آن و در مقابل بیان مولفه های سبک زندگی اسلامی در فصل دوم ارائه شده است. تعریف واژه قناعت از منظر لغت و کتب اخلاق و عرضه آن به قرآن و روایات و بیان تعریف مختار با استناد به توصیفات، ارزش گذاری و ویژگی‌های موجود در قرآن و روایات در فصل سوم ارائه شده است.فصل چهارم با نگاه تلفیقی و ایجاد ارتباط بین دو موضوع قناعت و سبک زندگی تدوین شده است. لازمه‌ی این امر بیان کارکرد قناعت، عوامل موثر در تقویت روحیه قناعت و موانع دستیابی و تقویت این خصلت و آسیب‌های موجود در التزام به قناعت بود که از نگاه آیات و روایات بیان شده است.بر این اساس قناعت به‌عنوان یکی از اضلاع در مجموعه‌ی سبک زندگی اسلامی مطرح است که در ارتباط با سایر اضلاع سازنده و کامل‌کننده آن‌ها است. بنابراین ملتزم نبودن به قناعت، همانند دیگر دستورات دین، بیان‌کننده‌ی این است که اسلام با تمام اجزای خود در زندگی و جامعه جاری نشده و به‌عنوان یک نقیصه در سبک زندگی مطرح می‌شود. در خاتمه، ضمن اشاره به فصول گذشته، جمع‌بندی نهایی بدین شرح بیان شده که:در سبک زندگی اسلامی، قناعت یک نقش ذو ابعاد را داراست که توجه به آن و تمرکز بر روی آن می‌تواند دیگر ابعاد مختلف زندگی بشر را دستخوش تغییرات مثبت و اثرگذار نماید؛ سبک زندگی، همان حیاط طیبه‌ی مورد اشاره‌ی قرآن و مدینه‌ی فاضله‌ای است که به تعبیری بهشت موعود مومنان است و در آن از اضطراب و استرس، ذلت و زندگی ننگین خبری نیست و عزت، بی‌نیازی، آبرومندی، آرامش و راحتی حاکم بر آن است و برای رسیدن به آن راهی نیست جز عمل به قناعت. دستوری اصیل و متقن در دین اسلام.