پارسای داخل کشور کارشناسی ارشد 1390
پدیدآور: سمیه رفیعی شفیق
استاد راهنما: اسماعیل حسن‌زاده
استاد مشاور: سیمین فسیحی
دانشگاه الزهرا (س)، دانشکده ادبیات، زبانهای خارجی و تاریخ
چکیده

این رساله با عنوان «بررسی خاطرات فعالان جبهه‌ی ملی» به‌روش توصیفی، تحلیلی به تجزیه و تحلیل خاطرات فعالان گرایش‌های سه‌گانه‌ی جبهه‌ی ملی می‌پردازد. در پاسخ به این پرسش اساسی که چه ویژگی‌ها و شاخص‌های بارزی را می‌توان از خاطران این فعالان استنباط و احصا کرد، نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که برپایه‌ی شاخص‌های هشت‌گانه‌ی جایگاه نویسنده، دلایل خاطره‌نگاری، شاه، مصدق، تجدد، روحانیت، روشنفکری، حزب توده و متناسب با گرایش‌های سه‌گانه‌ی ملی-لیبرال، ملی-مذهبی و ملی -چپ، در ویژگی‌ها و شاخص‌های خاطرات گرایش‌های سه‌گانه تفاوت‌های آشکاری به‌چشم می‌خورد. در نگاه نخست، ویژگی «ملی» فصل مشترک سه گرایش مذکور را تشکیل می‌دهد. مطالعه‌ی دقیق‌تر خاطرات نشان می‌دهد که نزد گرایش‌های لیبرال و مذهبی، وجوه و شاخص‌های مشترکی از جمله در مبانی نظری و فکری، خاستگاه اجتماعی، پیشینه‌ی فعالیت تشکیلاتی، مواضع سیاسی به‌ویژه درباره‌ی شخصیت و جایگاه محمد مصدق مشاهده می‌شود.اختلاف در باور به کارکرد سیاسی دین و روحانیت در عرصه‌ی جامعه و حکومت، مهم‌ترین وجه افتراق دو گرایش لیبرال و مذهبی به‌شمار می‌رود. گرایش لیبرال، قائل به کارکرد سیاسی دین و روحانیت نیست.ویژگی‌ها و شاخص‌های گرایش ملی - چپ از برخی جهات، تفاوت و تمایزی جدی را با دو گرایش لیبرال و مذهبی نشان می‌دهد. توجه به مارکسیسم، به‌عنوان یک مکتب فکری و نظری و خاستگاه مواضع سیاسی، اجتماعی، مهم‌ترین ویژگی گرایش ملی - چپ و بارزترین وجه افتراق این گرایش با دو گرایش پیشین است.