چاقی؛ مشکلی رو به رشد
در دهه گذشته شیوع چاقی ۵۰ درصدافزایش یافته است. هم اکنون بیش از ۶۰ درصد مردان وزنان ایرانی دچار اضافه وزن و چاقی می باشند وبیش از ۳۰ درصد از مردم کشورمان چاقی واضح دارند. شیوع چاقی در میان کودکان و نوجوانان نیز رو به افزایش می باشد. چاقی در سنین مدرسه مشکلات زیادی به همراه دارد. بیماری های روحی- روانی مانند افسردگی، انزواطلبی، کاهش اعتماد به نفس و سرخوردگی از جمله مسائلی است که کودکان و نوجوانان چاق دچار آن می باشند. از طرف دیگر چاقی در سنین کودکی همراه با احتمال چاقی در بزرگسالی همراه است به طوری که حدود ۴۰ درصد کودکان چاق در بزرگسالی نیز به چاقی مبتلا خواهند شد.

دلیل افزایش مبتلایان به چاقی چیست؟
تغییر نوع تغذیه و عادت های غذایی و کاهش تحرک از دلایل اصلی افزایش آمار چاقی می باشد. در یک مطالعه انجام شده بیش از ۶۰ درصد جمعیت جهان تحرک لازم برای حفظ سلامتی خود را ندارند و این رقم در زنان بیش از مردان است و به همین دلیل سالانه بیش از دو میلیون نفر از مردم جهان در اثر کم تحرکی می میرند. بر اساس آمار موجود کشور در سال ۱۳۵۷ بیش از ۶۰ درصد جمعیت کشور در روستاها زندگی میکردند که عمده آنها از طریق فعالیت های بدنی امرار معاش میکردند و تنها ۴۰ درصد جمعیت کشور در شهرها زندگی میکردند که بخش زیادی از همین جمعیت شهرنشین نیز پر تحرک بودند و کمتر از اتومبیل استفاده می کردند اما در حال حاضر حدود ۷۰ درصد جمعیت کشور شهر نشین شده اند و افرادی هم که در روستا زندگی می کنند نسبت به سابق تحرک کمتری دارند. زنان ایرانی نیزبه عنوان خانم خانه دار فعالیت جسمانی کمی دارند و اکثر کارهای منزل را از طریق ماشین های مختلف مانند ماشین لباسشویی، جارو برقی، و… انجام می دهند و زنان شاغل نیز عمدتا در کارهایی مشغول به کار هستند که تحرک جسمانی بسیار کمی دارند. در کنار این موضوع یک تغییر اساسی در نحوه تغذیه مردم ایران به وجود آمده است. مردمی که کمتر از برنج و شیرینی جات و غذاهای چرب تغذیه می کردند اکنون بیشتر به سوی غذاهای پر کالری و چاق کننده و نیز غذاهای آماده که سرشار از کالری و چربی هستند مانند انواع کالباس، سوسیس، پیتزا و سس های چرب روی آورده اند و مصرف غذاهای پر کالری مختلف از جمله شیرینی جات، تنقلات و هله هوله جات رو به افزایش گذاشته است. این غذاها بدون آنکه موادغذایی کافی را به بدن برسانند میزان چربی زیادی را به بدن تحمیل می کنند. در کودکان نیز ارتباط تنگاتنگی میان میزان تماشای تلویزیون و انجام بازیهای کامپیوتری و چاقی وجود دارد.
بر خلاف تصور عموم، کم تحرکی، افزایش اشتها و پرخوری را به دنبال دارد. در زمان تماشای تلویزیون، مصرف غذا و تنقلات افزایش می یابد و تحرک بدنی به حد اقل ممکن میرسد.

چاقی عمومی و موضعی
چاقی چیست؟ چاقی، افزایش وزن بدن به میزان بیش از ۱۵ -۲۰ درصد وزن ایده آل و به علت تجمع چربی در بدن است.
انواع چاقی: چاقی ها به دو دسته کلی تقسیم می شوند۱؛ – چاقی عمومی که در مردان و زنان، هر دو دیده می شود -۲ چاقی موضعی که تقریبا خاص زنان می باشد.
چاقی عمومی: در اثر عوامل مختلفی ایجاد می شود اما مهمترین دلیل آن مصرف زیاد غذا و تحرک کم می باشد. چاقی عمومی به دو فرم چاقی بالا تنه (فرم سیب) که بیشتر در مردان دیده می شود و چاقی پایین تنه (فرم گلابی) که بیشتر خاص زنان می باشد. درمان چاقی عمومی نسبتا آسان است. با پیروی از یک رژیم غذایی سالم و متعادل و ورزش کافی میتوان وزن را کاهش داده و چاقی را بر طرف نمود.
چاقی موضعی: این نوع چاقی که به نام چاقی سلولیتی نیز معروف است تقریبا فقط در زنان دیده می شود. در این حالت تجمع توده های متشکل از چربی، آب و مواد زائد در زیر پوست، ایجاد چاقی موضعی می کند. در این نوع چاقی، فرد مبتلا ممکن است اضافه وزن داشته باشد و یا از نظر وزن طبیعی و فقط به طور موضعی چاق باشد. این نوع چاقی در هر جای بدن می تواند به وجود آید اما شایع ترین محل ها؛ ران ها، شکم، پهلوها و باسن، زانو و پشت می باشد. چاقی سلولیتی عوامل مختلفی دارد که مهمترین آنها عبارتند از؛
– عوامل هورمونی: هورمون های زنانه در ایجاد چاقی موضعی نقش دارد. به همین دلیل این نوع چاقی به ندرت در مردان دیده می شود. پیدایش چاقی موضعی در خانم ها، عمدتا در زمان بلوغ، بارداری و یائسگی می باشد. مصرف قرصهای ضد بارداری نیز در ایجاد این نوع چاقی نقش دارند.
– ارث: محل بروز چاقی موضعی را مشخص می کند و معمولا این نوع چاقی الگوی فامیلی دارد.
– تغذیه نامناسب: مصرف غذاهای نامناسب و فانتزی مانند پیتزا، کالباس، سوسیس، انواع هله هوله جات، چیپس، پفک، شکلات، کاکائو، شیرینی جات، سس های چرب، اسنک ها، غذا های حاضری و آماده، غذا های شور و چرب و… در پیدایش چاقی موضعی دخالت دارند، زیرا مواد زائد زیادی را به بدن تحمیل می کنند.
– مصرف آب به مقدار ناکافی: مانع از دفع مواد زائد از بدن شده، در نتیجه، این مواد در بافت زیر جلدی محبوس و به همراه آب و چربی ایجاد چاقی سلولیتی می کند.
– عدم تحرک: این نوع چاقی بیشتر در قسمت های کم تحرک بدن و بیشتر در کسانی که زندگی کم تحرک دارند ایجاد می شود. در افرادی که به صورت نشسته کار می کنند، چاقی موضعی در ناحیه ران ها، باسن، شکم و پهلوها به وجود می آید.
– استرس: زندگی پر استرس و به دور از آرامش در ایجاد چاقی موضعی نقش دارد.

منبع: روزنامه رسالت