حضرت فاطمه زهرا (س)، الگوی کامل عفاف، علم و معرفت، در دوران کوتاه زندگی خود، نمونه ای درخشان از جهاد تبیین را به نمایش گذاشتند. روشنگری و تبیین حقایق، ریشه و بنیان اصلی مجاهدت ایشان در دفاع از حریم ولایت و امامت بود. 
ایشان با حضور در مناظرات و ایراد خطبه های کوبنده، به افشاگری ظلم و ستم حاکمان وقت و تبیین حقانیت امام علی (ع) به عنوان جانشین پیامبر (ص) پرداختند. خطبه فدکیه، نقطه عطفی در تاریخ روشنگری های حضرت زهرا (س) است. در این خطبه، با استدلال های قوی، استناد به آیات قرآن و احادیث، حق مسلم خود در مورد فدک را که توسط خلیفه وقت غصب شده بود، اثبات نمودند و پرده از ظلم و ستم حاکمان آن زمان برداشتند. (بحارالانوار، ج 34، ص 75)
اما روشنگری های حضرت فاطمه (س) به این موضوع محدود نمی شد. ایشان با سخنان حکیمانه و ژرف خود، به تبیین مفاهیم عمیق قرآن و احادیث می پرداختند و در پاسخ به سوالات و شبهات مردم، حقایق را روشن می ساختند. 
روشنگری های حضرت زهرا (س) درس های ارزشمندی برای ما در زمینه جهاد تبیین دارد:
1. شجاعت در بیان حق: حضرت زهرا (س) با وجود تهدیدها و خطرات، از بیان حق و دفاع از مظلومان واهمه ای نداشتند. شجاعت در بیان حق، اولین قدم در مسیر جهاد تبیین است.
2. استفاده از استدلال و منطق: حضرت زهرا (س) در روشنگری های خود، صرفاً به بیان احساسات و عواطف نمی پرداختند، بلکه با استفاده از استدلال های قوی، منطق و براهین عقلی، حقانیت مواضع خود را اثبات می کردند.
3. استناد به منابع معتبر: ایشان در تبیین حقایق، به آیات قرآن، احادیث و روایات معتبر استناد می کردند تا سخنانشان از پشتوانه قوی برخوردار باشد.
4. صبر و بردباری: حضرت زهرا (س) در برابر انکار و تمسخر برخی افراد، صبر و بردباری پیشه می کردند و با دلیلی محکم و زبانی نرم، حقایق را برای آنها آشکار می ساختند.
5. استفاده از روش های متنوع: حضرت زهرا (س) از روش های مختلفی مانند مناظره، خطبه، گفتگو و پاسخ به سوالات برای روشنگری و تبیین حقایق استفاده می کردند.
جهاد تبیین در عصر حاضر، از اهمیتی بسزا برخوردار است. با الگوگیری از سیره روشنگرانه حضرت فاطمه زهرا (س) می توانیم در برابر تهاجمات فرهنگی و شبهات دشمن، ایستادگی کرده و حقایق را برای مردم تبیین نماییم. 


دکتر فاطمه مغیثی