نخل‌گردانی، یکی از آئین‌های سنتی و مذهبی شهر تفرش است که قدمتی دیرینه دارد و هرساله در ماه محرم، با شکوه و عظمت خاصی برگزار می‌شود. این مراسم که ریشه در فرهنگ و تاریخ این شهر دارد، تجلی‌گاه عشق و ارادت مردم تفرش به خاندان اهل بیت (ع) و به ویژه امام حسین (ع) است.

پیشینه و قدمت:

مراسم نخل‌گردانی در تفرش، به دوره صفویه باز می‌گردد و از آن زمان تاکنون، به عنوان یکی از ارکان عزاداری ماه محرم در این شهر حفظ و پاسداری شده است. در گذشته، مردم تفرش برای تشییع پیکر بزرگان و شخصیت‌های مذهبی خود از این آیین استفاده می‌کردند.

نحوه برگزاری:

نخل، تابوتی چوبی و حجیم است که با پارچه‌های سیاه و سبز تزیین می‌شود و بر روی دوش عزاداران حمل می‌گردد. در این مراسم، نخل را با نوحه خوانی، سینه زنی و زنجیرزنی در خیابان‌های شهر می‌گردانند و مردم نذر و نیاز خود را به آن تقدیم می‌کنند.

معنای نمادین:

نخل در این مراسم، نماد تابوت امام حسین (ع) و یاران باوفایش است و حمل آن، تجلی‌گاه عشق و ارادت مردم به خاندان اهل بیت (ع) و تعهد آنان به حفظ و پاسداری از فرهنگ عاشورایی است.

جزییات مراسم:

• نخل‌بندی: در روزهای قبل از ماه محرم، افراد مسن و پیشکسوتان هر محله، نخل را با پارچه‌های سیاه و سبز و دیگر تزئینات عزاداری آماده می‌کنند.
• نخل‌گردانی: در روزهای تاسوعا و عاشورا، نخل را در میان انبوه عزاداران به خیابان‌ها می‌آورند و در مسیر حرکت، نوحه خوانی، سینه زنی و زنجیرزنی انجام می‌شود.
• تعزیه‌خوانی: در داخل اتاقک نخل، تعزیه‌خوانان به مرثیه‌سرایی و روایت وقایع عاشورا می‌پردازند.
• نذری: مردم نذر و نیاز خود را به نخل تقدیم می‌کنند و در مسیر حرکت آن، پول، خرما و دیگر نذریات را به متولیان نخل می‌دهند.

اهمیت فرهنگی:

مراسم نخل‌گردانی تفرش، علاوه بر جنبه مذهبی، از نظر فرهنگی نیز از اهمیت بالایی برخوردار است. این مراسم، فرصتی برای انتقال فرهنگ عاشورایی و ارزش‌های والای اسلامی به نسل‌های آینده است و نقش مهمی در حفظ و تقویت هویت دینی و فرهنگی مردم این شهر ایفا می‌کند.

جاذبه گردشگری:

نخل‌گردانی تفرش، به عنوان یکی از آئین‌های منحصر به فرد و دیدنی این شهر، از جاذبه‌های گردشگری استان مرکزی نیز به شمار می‌رود. حضور در این مراسم و مشاهده شور و اشتیاق مردم در عزاداری و سوگواری برای امام حسین (ع) و یاران باوفایش، می‌تواند تجربه ای معنوی و فراموش نشدنی برای هر گردشگری باشد.

نتیجه‌گیری:

نخل‌گردانی تفرش، آیینه‌ای از عشق و ارادت مردم این دیار به ساحت مقدس امام حسین (ع) و یاران باوفایش است. این آئین کهن، نسلی به نسل دیگر منتقل شده و همچنان به عنوان یکی از ارکان عزاداری ماه محرم در این شهر حفظ و پاسداری می‌شود.