کهنه‌مانده‌ها، کاشی‌نبشت
کوچه تکیه حاج غلامرضا عبدالهی
شاه ابراهیم، کوچه ۶
در خصوص تحولات بخش دو قم (غربی رودخانه) تحقیقی صورت نگرفته است؛ چه رسد به تحقیق اساسی. در نوشته بنده با عنوان "میدان نو از قدیمی‌ترین زمان تا این دوران" چاپ شده در فصلنامه "میراث شهاب" براساس متن‌های قاجاری به شروع سکونت از دوران قاجار در این بخش اشاره شده است. ظاهرا بعد از ورود حضرت معصومه‌س به قم، سکونت در این بخش متروک و از دوران قاجار کم کم و دو باره آغاز می‌شود. تحول جدی از زمان سیل سال ۱۳۱۳ و اسکان سیل‌زدگان بخش یک در مبارک‌آباد و ابرقو به همت آشیخ عبدالکریم حایری صورت می‌پذیرد. در دوران پهلوی به‌خصوص پهلوی اول به این‌جا شهر نو هم می‌گفتند که اینک متروک شده است.
البته چند سند وقفی و جز آن مربوط به باغات و مزارع از دوره صفوی و از این بخش دیده‌ام که باید خوانده شود تا شناخت بیشتری نسبت به تحولات آن حاصل آید.
از سه منطقه مهم این بخش می‌توان از اَبَرستجان (شاه جمال) و مزدیجان (شاه ابراهیم) و کمیدان (میدان نو تا سعیدی و تا خاکفرج) نام برد. به هرحال با نبود یا قلت تحقیقات در خصوص بخش دو قم روبه‌رو‌ایم.
سیدمحسن محسنی
نظر شما