🔹حسن طاهری

تا به حال نام «درّه باد» در قم را شنیده اید؟ نمی‌دانم. اما حد فاصل بین میدان مفید تا شهرک قدس و درست در بین یال صخره‌های شمالی شهرک قدس و ارتفاعات نرداغی و معدن نیمه فعال آهک را، در بین ساکنان قدیمی قم به نام «درّه باد» می‌شناسند.
 نقطه‌ای دالانی از کوه خضر تا ابتدای شهرک قدس، که در بام شهرقم قرار گرفته است. دالانی پرباد که با کوچکترین نسیمی، در همه فصول سال و با هجومی مرگبار، حجم عظیمی از ریزگردها، بر ریه‌ها و چشمان و سر و روی ساکنان شهر قم سرازیر می‌شوند. اما به راستی آیا متولیان مدیریت شهری در استانداری و شهرداری و شورا، تدبیری برای این معضل نامنظم طبیعت و مهار هجوم‌های شبانه روزی چریکی ریزگردها به شهر قم داشته‌اند؟ 
طرح تفصیلی و جامع شهر قم نزدیک به ۲۵ سال است که بر اساس شنیده‌ها در حال تنظیم بوده و از ۱۵ سال پیش تاکنون به صورت گام به گام و بسیار آهسته و لاک پشتی، در سال ۱۳۹۵ تقریبا نهایی و به خط پایان نزدیک شده است. طرحی که در مقابل حرکت بسیار تند خرگوشی بسازبفروشیِ و توسعه شلّه قلمکاری قم، هیچ‌گونه منع و ممانعتی ایجاد نکرد. 
توسعه‌ای که از این شهر به ظاهر کلان و بزرگ، چهره‌ای ناهمگون را فراهم ساخته، که نه بر اساس شاخص‌های معماری مدرن و نه بر پایه ساخت و توسعه بومی و اسلامی است. توسعه‌ای که از این به ظاهر کلان شهر ناقص، به دست مهندسان و مدیران شهری اسبق و سابق، جز ویرانی تمامی زیرساخت‌های زیست محیطی و فرهنگی، چیزی بر جای نگذاشته است.
در نقشه طرح تفصیلی قم، بوستان‌های متراکم سبز و جنگل‌های انبوه، برای مهار «دره باد» و کنترل ریزگرد و غبارهای جنوبی، در قالب دهها هکتار لکه سبز پیش‌بینی شده است. بوستان ۳۰ هکتاری شهدای گمنام کوه خضر و بوستان ۶۰ هکتاری حاشیه معدن آهک نرداغی، تنها دو نمونه از این بوستان‌های متراکم سبز است که در ۱۵ سال گذشته تاکنون، تنها به جهت عدم واگذاری زمین از سوی مراکز مرتبط از جمله مسکن و شهرسازی و دانشگاه مفید قم، عملا اجرا و عملیاتی شدن طرح آن، روی زمین باقی مانده و تاکنون زمین خاکی و بی درخت آن، هنوز رنگ طراوت و شادی را به خود ندیده است.این بوستان‌ها با طرح‌های تکمیلی سازمان فضای سبز و پارک‌ها، قرار است ازحاشیه ارتفاعات جنوبی جمکران و شرق کوه دوبرادران تا کلیه تپه‌ها و ارتفاعات جنوبی شهر به صورت کمربندی سبز و جنگلی انبوه، به جنگ با ریزگردها رفته و تصفیه هوای شهر قم را بر عهده گیرد.
شهروندان قم همچنان پرسش‌های خود را در ذهن تکرار می‌کنند:
چه عواملی در اجرایی نشدن کامل طرح تفصیلی قم دخالت دارند؟
چه کسانی در احداث بوستان‌ها و جنگل‌های سبز قم، که اصلی‌ترین مانع هجوم ریزگردهاست، مانع‌تراشی و سنگ‌اندازی می‌کنند؟
چه سازمان و نهادهایی در این تاخیر و دیرکرد در مقابله با ریزگردها دخالت داشته و دارند؟
چه مراکزی با تصرف‌های غیرقانونی و فنس کشی و حصارکشی‌های سرخود، در وسط این پیش‌بینی‌های مفید و طرح‌های نجات دهنده برای شهر، تغییرات لحظه‌ای و انحراف ایجاد می‌کنند؟
به نظر می‌رسد شورای شهر، شهرداری، سازمان مسکن و شهرسازی، استانداری، و دیگر مراکز متولی مدیریت این شهر در اولین فرصت باید پاسخگوی مردم قم باشند.
به راستی عامل داخلی تشدید ریزگرد در قم کیست؟
تاریخ با صبر و حوصله و ظرفیت بسیار عجیب خود، نشان داده، که تمامی جزییات ریز حادثه‌ها و جنایت‌ها و افتخارات و حماسه‌ها را، با ذکر تک تک افراد مؤثر در خلق آن، ثبت خواهد کرد.شب دراز است و قلندر تاریخ نگار، بیدار بیدار! بدون شک آیندگان در قضاوتی منصفانه، با تکیه بر اسناد تاریخی به همه مدیران امروز جز این دو را اعطا نخواهند کرد؛ یامدال‌های افتخار، یا…انتخاب با خود متولیان شهر است.