نام دکتر حسین کریمان، گره خورده با تاریخ و هویت شهر تهران است. او به عنوان یکی از نخستین پژوهشگران علمی در این حوزه، نقشی بی‌بدیل در ثبت و شناخت هویت پایتخت ایران ایفا کرد.

سال‌های آغازین:

دکتر کریمان در محله سادات روستای آهار در قصران شمیرانات دیده به جهان گشود. پس از طی دوران ابتدایی و متوسطه در تهران، به دانشگاه تهران راه یافت و در رشته زبان و ادبیات فارسی به تحصیل علم پرداخت.
 

سفرها و مطالعات:

علاقه وافر دکتر کریمان به تاریخ و جغرافیا، او را به سوی سفرهای مطالعاتی گوناگون رهنمون کرد. سفری به کشورهای ژاپن، آلمان، انگلستان، اروپای شرقی و کشورهای عربی، گنجینه‌ای از تجربیات و مشاهدات را برای او به ارمغان آورد. حاصل این سفرها، یادداشت‌ها و سفرنامه‌هایی بود که به چاپ رسید و زمینه‌ای برای پژوهش‌های عمیق‌تر در زمینه تاریخ و هویت تهران فراهم کرد.

هم‌نشینی با بزرگان:

یکی از ویژگی‌های برجسته دکتر کریمان، همنشینی و معاشرت با علما و ادبای برجسته زمان خود بود. این رفاقت‌ها، اعتبار علمی آثار او را در حوزه هویت تهران، ری و شمیرانات به طور قابل توجهی ارتقا بخشید.

حضور در قم:

دکتر کریمان پس از دو سال تدریس در مدارس تهران، در سال ۱۳۲۴ به قم عزیمت کرد و در دبیرستان حکیم نظامی به تدریس پرداخت. حضور در این شهر، فرصتی مغتنم برای او بود تا از محضر درس بزرگانی همچون آیات عظام بروجردی، سید محمد کوه‌کمره‌ای، صدر، خوانساری، شریعتمدار استرآبادی و محمدصادق نصیری سرابی بهره‌مند شود.

دکتر کریمان در این دوران، با گشت و گذار در کوچه پس کوچه‌های شهر قم، نقشه‌ای از این شهر تهیه کرد که می‌توان آن را در زمره نخستین اقدامات او در زمینه پژوهش‌های میدانی قلمداد کرد.

آثار و پژوهش‌ها:

دکتر کریمان به عنوان نخستین فردی شناخته می‌شود که در آثار خود، به ویژه کتاب‌هایی که درباره تهران نگاشته، از منابع علمی و یافته‌های حاصل از پژوهش‌های میدانی بهره برده است.

ارائه اطلاعات کامل اثر، از جمله نام مؤلف، مترجم، ناشر، چاپخانه، منابع و مآخذ، از ویژگی‌های بارز آثار این تهران‌پژوه برجسته است.

کتاب‌ها و تألیفات دکتر کریمان، از جمله مهم‌ترین و جامع‌ترین منابع تحقیقاتی در حوزه تهران‌شناسی به شمار می‌آیند.
 

برخی از آثار برجسته دکتر کریمان:

• ری باستان (دو جلد)
• آثار بازمانده از ری قدیم
• قصران (دو جلد)
• تهران در گذشته و حال

میراث ماندگار:

دکتر حسین کریمان با تلاش‌ها و پژوهش‌های ارزشمند خود، گامی بزرگ در راستای شناخت و حفظ هویت پایتخت ایران برداشت. آثار و تألیفات او، چراغ راهی برای پژوهشگران و محققانی است که در این حوزه گام برمی‌دارند.

نام دکتر کریمان به عنوان یکی از پیشگامان پژوهش‌های علمی در زمینه تاریخ و هویت تهران، در تاریخ این شهر جاودانه خواهد ماند.