استان قم، به عنوان یکی از قطب‌های مهم گردشگری مذهبی در ایران، همواره زائرین و گردشگران بسیاری را به خود جذب می‌کند. بارگاه ملکوتی حضرت فاطمه معصومه (س)، مسجد مقدس جمکران، حوزه‌های علمیه و حضور مراجع عظام تقلید، قم را به قلب تپنده مذهب شیعه تبدیل کرده است.

با این وجود، ظرفیت‌های گردشگری قم فراتر از جاذبه‌های مذهبی آن است. این استان کهن، با قدمتی ۷ هزار ساله، گنجینه‌ای از آثار تاریخی و باستانی را در خود جای داده است. محوطه باستانی قلی درویش، کهن‌ترین محوطه باستانی ایران مرکزی، تنها یکی از نمونه‌های این گنجینه است.

متاسفانه، ناشناخته بودن این ابعاد تاریخی و فرهنگی قم، موجب شده است تا بسیاری از این آثار ارزشمند در معرض بی‌توجهی و تخریب قرار گیرند. ساکنان، به ویژه جوانان، از این میراث گرانبها بی‌خبرند و گردشگران نیز از تماشای آنها محروم می‌مانند.

گردشگری می‌تواند به مثابه ناجی این آثار تاریخی و فرهنگی عمل کند. با رونق صنعت گردشگری، توجه به این میراث کهن افزایش یافته و زمینه‌های حفظ و احیای آنها فراهم می‌شود. از سوی دیگر، گردشگران می‌توانند با آشنایی با تاریخ و فرهنگ قم، تجربه‌ای غنی‌تر از سفر خود به این شهر داشته باشند.

توسعه گردشگری تاریخی در قم، فواید متعددی برای این شهر به ارمغان خواهد آورد:

• ایجاد اشتغال: رونق صنعت گردشگری، فرصت‌های شغلی جدیدی را در بخش‌های مختلف مانند هتلداری، رستوران‌داری، صنایع دستی و خدمات راهنمای گردشگران ایجاد خواهد کرد.
• افزایش درآمد: جذب گردشگران، منابع مالی جدیدی را برای شهر به ارمغان خواهد آورد که می‌توان از آن برای توسعه زیرساخت‌ها و بهبود کیفیت زندگی ساکنین استفاده کرد.
• معرفی هویت شهر: با رونق گردشگری، قم به عنوان شهری با جاذبه‌های تاریخی و فرهنگی متعدد شناخته خواهد شد و هویت و شخصیت این شهر در سطح ملی و بین‌المللی ارتقا خواهد یافت.
• حفظ و احیای آثار تاریخی: توجه گردشگران به آثار تاریخی، ضرورت حفظ و مرمت آنها را افزایش داده و زمینه‌های احیای این میراث کهن را فراهم می‌کند.
• تقویت همبستگی اجتماعی: گردشگری می‌تواند عاملی برای نزدیکی مردم به یکدیگر و تقویت حس تعلق خاطر به مکان زندگی باشد.

با توجه به پتانسیل‌های منحصر به فرد قم در زمینه گردشگری تاریخی، ضروری است که اقدامات موثری برای توسعه این صنعت در این شهر انجام شود.

اقدامات پیشنهادی:

• مطالعات و پژوهش‌های بیشتر در زمینه تاریخ و فرهنگ قم: شناخت دقیق ظرفیت‌های گردشگری تاریخی این شهر، اولین قدم برای برنامه‌ریزی و توسعه این صنعت است.
• معرفی و تبلیغات جاذبه‌های تاریخی قم: استفاده از رسانه‌ها، شبکه‌های اجتماعی و برگزاری رویدادهای فرهنگی برای معرفی جاذبه‌های تاریخی قم به گردشگران داخلی و خارجی ضروری است.
• ایجاد زیرساخت‌های لازم برای گردشگری تاریخی: توسعه راه‌های دسترسی، احداث اقامتگاه‌ها و مراکز خدماتی و رفاهی در مکان‌های تاریخی، از جمله اقدامات ضروری برای رونق گردشگری در این بخش است.
• آموزش و توانمندسازی ساکنان محلی: ساکنان، به ویژه جوانان، باید برای نقش‌آفرینی در صنعت گردشگری تاریخی آموزش ببینند و با مهارت‌های لازم برای ارائه خدمات به گردشگران آشنا شوند.
• جذب سرمایه‌گذاری: ایجاد زمینه‌های مناسب برای سرمایه‌گذاری در بخش گردشگری تاریخی، به رونق این صنعت و توسعه زیرساخت‌های آن کمک خواهد کرد.

با همدلی و همکاری مسئولان، فعالان گردشگری و ساکنان قم، می‌توان این شهر کهن را به مقصدی جذاب برای گردشگران تاریخ و فرهنگ تبدیل کرد و از این طریق، گامی مهم در جهت حفظ و احیای هویت تاریخی و فرهنگی این مرز و بوم برداشت.