در زندگینامه‌های متعدد سهراب سپهری، شاعر نامدار معاصر، بدون استثنا محل تولد او کاشان ذکر شده است. این امر که وی اصالتاً اهل کاشان و از نوادگان "محمدتقی سپهر کاشانی" (1216ق-1297ق)، نویسنده کتاب "ناسخ التواریخ" بوده، تردیدی ندارد. خود او نیز در شعر معروف "صدای پای آب" می‌گوید:

اهل کاشانم؛ روزگارم بد نیست؛ خرده نانی دارم، خرده هوشی، سر سوزن ذوقی.

(هشت کتاب، سهراب سپهری، چاپ هفتم، تهران، طهوری، 1368، 271_272)

با این وجود، واقعیت دیگری نیز وجود دارد و آن اینکه سپهری در قم متولد شده است. اینکه چرا نویسندگان زندگی او محل تولد این شاعر را کاشان ذکر کرده‌اند، جای تأمل دارد و احتمالاً به درج اشتباهی نام کاشان در محل تولد شناسنامه‌ی او برمی‌گردد.

در اینجا به دو سند اشاره می‌کنیم که در آنها به قمی بودن سپهری تصریح شده است، به خصوص سند اول که جای هیچ تردیدی باقی نمی‌گذارد:

1. اتوبیوگرافی سپهری:

"من کاشی ام، اما در قم متولد شده ام. شناسنامه ام درست نیست. مادرم می داند که من روز چهاردهم مهر (6 اکتبر) به دنیا آمده ام؛ درست راس ساعت 12. مادرم صدای اذان را می شنیده است. در قم زیاد نمانده ایم؛ به گلپایگان و خوانسار رفته ایم؛ بعد به سرزمین پدری." (هنوز در سفرم، به کوشش پریدخت سپهری، چاپ اول، تهران، فروزان روز، 1390، 9)

1. کتاب شعر معاصر ایران:

هرمز خبیر، نویسنده کتاب "شعر معاصر ایران" که در سال 1348، یعنی زمان حیات سپهری نوشته شده است، در صفحه 98 کتاب، این شاعر را "قمی مولد" معرفی می‌کند. (ن.ک: فرهنگ سخنوران، ع. خیامپور، چاپ اول، تهران، طلایه، 1368، 1/ذیل سپهری کاشانی).

جمع‌بندی:

با وجود اینکه کاشان به عنوان زادگاه سهراب سپهری در اذهان عمومی شناخته شده است، اما شواهد و اسنادی وجود دارد که نشان می‌دهد او در قم متولد شده است.

دلایل ذکر کاشان به عنوان زادگاه سپهری در منابع مختلف:

• اشتباه در شناسنامه: احتمالاً درج اشتباهی نام کاشان در محل تولد شناسنامه‌ی سپهری، منشأ این اشتباه بوده است.
• انتساب به کاشان: سپهری اصالتاً اهل کاشان بوده و از خانواده‌ای سرشناس در این شهر می‌آمده است. به همین دلیل، به مرور زمان، کاشان به عنوان زادگاه او در اذهان عمومی و منابع مختلف جا افتاده است.

اهمیت زادگاه:

زادگاه هر فرد، بخشی از هویت او را شکل می‌دهد و در شکل‌گیری شخصیت و آثارش نقش دارد. در مورد سهراب سپهری نیز، چه کاشان و چه قم، هر دو زادگاه او محسوب می‌شوند و در شعر و اندیشه او بازتاب یافته‌اند.

بازنویسی متنی از دکتر علیرضا فولادی