حرم مطهر حضرت معصومه(س) در قم، علاوه بر مزار ایشان، محل دفن بانوان محترمه دیگری نیز هست که در این نوشتار به معرفی آنها و شرح مختصری از گنبدهای حرم می‌پردازیم.

بانوان مدفون در جوار حضرت معصومه(س)

پس از وفات حضرت معصومه(س)، ایشان را در مقبره بابلان در کنار سردابی که از قبل آماده شده بود، دفن کردند. بعد از آن، بانوان مطهره دیگری نیز در جوار قبر ایشان به خاک سپرده شدند. به همین دلیل، در ابتدا مزار شریفه دو گنبد داشت که بعدها به یک گنبد واحد تبدیل شد.

طبق نوشته‌های تاریخی، در زیر هر یک از گنبدهای اولیه، قبرهای زیر قرار داشته است:

قبه اول:

• قبر ستی فاطمه بنت موسی بن جعفر(ع)
• قبر اُم محمد بنت موسی، خواهر محمد بن موسی(ع)
• قبر اُم اسحاق، کنیزک محمد بن موسی(ع)

قبه ثانیه:

• قبر اُم حبیب، کنیزک ابی علی محمد بن احمد بن الرضا(ع) و مادر اُم کلثوم دختر محمد
• قبر اُم قاسم دختر علی کوکبی
• قبر میمونه دختر موسی(مُبرقَع)، خواهر محمد بن موسی(ع)

اهمیت آگاهی از این موضوع

همانطور که اشاره شد، به دلیل تک گنبدی شدن حرم و عدم اطلاع‌رسانی کافی، ممکن است زائران محترم از حضور این بانوان مطهره در جوار حضرت معصومه(س) آگاه نباشند.

از این رو، شایسته است در محل آستانه مقدسه، اقدامات لازم جهت معرفی این موضوع و آگاه کردن زائران گرامی صورت پذیرد.

منبع:

• تاریخ قم، تألیف حسن بن مالک اشعری قمی، ترجمه تاج‌الدین حسن بن عبدالملک قمی(۸۰۵-۸۰۶ ق)، تحقیق محمد رضا انصاری قمی، کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی.

بازنویسی متنی از حمید صادقی