معماری کلیساهای ارامنه در اصفهان، به دلیل شرایط خاص تاریخی و اجتماعی، ترکیبی منحصر به فرد از هنر ایرانی و ارمنی را به نمایش می‌گذارد.

تفاوت‌های کلیساهای اصفهان با کلیساهای ارمنستان

• عدم شباهت: با وجود اینکه کلیساهای اصفهان توسط معماران ارمنی بنا شده‌اند، هیچ شباهتی بین آن‌ها و کلیساهای ارمنستان یا حتی کلیساهای شمال استان آذربایجان وجود ندارد.
• علت تفاوت: دلیل این امر را باید در شرایط اجتماعی حاکم بر قرن هفدهم میلادی جست‌وجو کرد. شاه عباس برای جلوگیری از بروز تنش‌های مذهبی، ساخت کلیساها را مشروط به آن کرد که معماری آن‌ها با کلیساهای ارمنستان متفاوت باشد.

ویژگی‌های کلیساهای ارامنه اصفهان

• معماری ایرانی: معماران ارمنی برای ساخت کلیساها از شیوه‌های معماری ایرانی الهام گرفتند و گاه ظاهر آن‌ها را شبیه به مساجد طراحی کردند.
• مصالح: نوع مصالح در دسترس مانند آجر و خشت نیز بر طراحی کلیساها تاثیر گذاشت.
• نقاشی‌های دیواری: از خصوصیات بارز کلیساهای جلفای اصفهان وجود نقاشی‌های بسیار زیبا روی دیوارهای داخلی است. این شیوه از تزیین در کلیساهای ارمنستان سابقه نداشته و تحت تاثیر معماری ایرانی قرار گرفته است.
• پنجره‌های بزرگ: کلیساهای اصفهان در مقایسه با کلیساهای هم‌دوره‌ خود در ارمنستان، پنجره‌هایی بزرگ‌تر داشتند تا نور بیشتری به داخل بتابد.
• کوچناک: در ابتدا کلیساها فاقد ناقوس‌خانه و ناقوس بودند و اهالی با صدای ضرباتی بر چوبی بزرگ (کوچناک) برای ادای فرایض مذهبی به کلیسا دعوت می‌شدند.

میراث ملی ایران

کلیساهای جلفای اصفهان از جمله میراث ملی ایران به حساب می‌آیند و در حال حاضر تحت حفاظت سازمان میراث فرهنگی قرار دارند.

منبع

• وبسایت خبرگزاری ایمنا، ۱۳۹۵.۱۰.۰۲