مجموعه تاریخی مزار مولانا زین الدین ابوبکر تایبادی، نگینی درخشان در گنجینه تاریخ و معماری ایران است که در شهر تایباد واقع در استان خراسان رضوی قرار دارد. این مجموعه باشکوه، آرامگاه مولانا زین الدین ابوبکر، عارفی وارسته و شاعری بلندآوازه را در خود جای داده است.
عکس از مهیار موسوی
 

آرامگاه مولانا زین الدین ابوبکر

آرامگاه مولانا در فضایی باز مقابل بنایی رفیع و در پناه درخت پسته‌ای کهنسال قرار دارد. در سال 1030 هجری شمسی، فردی به نام خواجه درویش، محجری را پیرامون قبر کشیده و لوحی نیز به مزار تقدیم کرده است. دو لوح خاکستری، یکی بر روی قبر و دیگری در بالاسر آن به صورت افراشته، وجود دارد.

• سنگ مزار: بر روی سنگ مزار مولانا، به قلم زیبای نستعلیق این عبارت نگاشته شده است: "کل شیء هالک الا وجهه، هذا مرقد مرحوم قطب الاقطاب مولانا، شیخ زین الدین ابوبکر بن شیخ علی بن شیخ ابوبکر بن شیخ احمدبن شیخ «محمد بن» شیخ محمودبن شیخ سهیل تایبادی وفات یوم پنجشنبه سلخ محرم 791"
• سنگ قبر افراشته: بر روی سنگ قبر افراشته این عارف، اینگونه نوشته شده است: "سنه احدی و تسعین بود تاریخ گذشته هفتصد از سلخ محرم شده نصف النهار از پنج شنبه که روح پاک مولانای اعظم سوی خلد برین رفتند و ملایک همه گفتنداز جان «خیرمقدم»"
   

معماری مجموعه

در مجاورت آرامگاه، مسجد یا گنبدخانه‌ای با ایوانی زیبا و طاق آهنگ و دو حجره دو اشکوبه در طرفین آن به پاس حرمت این صوفی زاهد ساخته شده است.

• فضای اصلی بنا: فضای اصلی بنا با ابعاد 17×50 و 16×50 متر مربع، شامل فضاهایی محدودتر به صورت شاه‌نشین‌هایی است که پوشش آنها به صورت نیم‌گنبدی همراه با گوشه‌سازی و مقرنس‌کاری است. بر فراز آن، وجود پوششی گنبدی، زیبایی خاصی به معماری این مکان داده است.
• کتیبه ایوان: کتیبه ایوان بنا به خط ثلث که از جمله نفایس هنری است، شامل یازده آیه اول از سوره مبارکه «کهف» است و کاتب آن «جلال‌الدین بن محمد بن جعفر» می‌باشد. همچنین در بخش فوقانی این کتیبه، عبارت «الملک لله» به خط کوفی تکرار شده است.

جاذبه‌های گردشگری

مجموعه تاریخی مزار مولانا زین الدین ابوبکر تایبادی، علاوه بر ارزش‌های تاریخی و مذهبی، از نظر معماری نیز دارای زیبایی‌های چشم‌نوازی است. این مجموعه می‌تواند مقصدی جذاب برای گردشگران و دوستداران تاریخ و معماری باشد.