سیستان و بلوچستان، استانی پهناور و کویری در جنوب شرقی ایران، زیستگاه گونه‌های مختلفی از جمله گربه‌سانان زیبا و منحصر به فرد است. در این میان، دو گونه از این گربه‌سانان که از نظر ظاهری و رفتاری تفاوت‌های قابل توجهی با یکدیگر دارند، "کاراکال" و "پلنگ ایرانی" هستند.
 

کاراکال:

• زیستگاه: کاراکال ها عمدتاً در مناطق بیابانی و استپی زندگی می‌کنند و گاه در درختزارهای کوهستانی نیز دیده می‌شوند.
• ویژگی‌ها: این گربه‌سان برای سازگاری با محیط بیابانی، فاقد هرگونه خط و خال روی بدنش است. کاراکال ها تک‌زی هستند و شکارچیان چابکی به شمار می‌روند. طعمه اصلی آنها پستانداران کوچک، به خصوص جوندگان، و پرندگان است. گاه حتی به پستانداران بزرگ‌جثه‌ای مانند جبیر نیز حمله می‌کنند.
• توانایی‌های منحصر به فرد: کاراکال ها می‌توانند آب مورد نیاز بدن خود را از طعمه‌هایشان تامین کنند، که این امر آنها را به حیواناتی مقاوم در برابر کم‌آبی در مناطق بیابانی تبدیل می‌کند.
• تهدیدات: مهم‌ترین عامل تهدید کاراکال ها در ایران، سگ‌های گله هستند که به آنها حمله می‌کنند.
   

پلنگ ایرانی:

• زیستگاه: پلنگ ها به صورت انفرادی زندگی می‌کنند و قلمرو هر نر معمولاً شامل قلمرو چند ماده نیز می‌شود. آنها به شدت از قلمرو خود دفاع می‌کنند و جابه‌جایی زیادی دارند.
• تغذیه: طعمه اصلی پلنگ ها کل و بز، قوچ و میش است. در کنار آن، از گراز، انواع گوزن‌ها، آهو، پستانداران کوچک، پرندگان و حتی حشرات نیز تغذیه می‌کنند. در مواقع کمبود طعمه طبیعی، ممکن است به دام‌های اهلی و سگ گله نیز حمله کنند.
• پراکندگی: پلنگ ها به دلیل قابلیت سازگاری بالا، در انواع زیستگاه‌های کوهستانی، استپی، جنگلی و حتی کوه‌های خشک مناطق بیابانی در اکثر مناطق ایران زندگی می‌کنند.
• وضعیت حفاظتی: با وجود پراکندگی گسترده، پلنگ ها از فراوانی پایینی برخوردار هستند. شکار غیرمجاز پلنگ و طعمه‌های آن، تغذیه از لاشه‌های مسموم، تله‌گذاری و تصادفات جاده‌ای از مهم‌ترین عوامل کاهش جمعیت این گربه‌سان باارزش در ایران هستند. پلنگ در سطح جهانی در طبقه "آسیب‌پذیر" قرار دارد، اما زیرگونه پلنگ ایرانی در خطر انقراض طبقه‌بندی شده است.

حفاظت از پلنگ و دیگر گربه‌سانان:

حفاظت از این گربه‌سانان زیبا و منحصر به فرد، به شدت نیازمند برنامه‌ریزی جدی و همکاری همه جانبه است. اقداماتی مانند:

• مقابله با شکار غیرمجاز: تشدید قوانین و مجازات‌ها برای شکارچیان، آموزش جوامع محلی و عشایر، و استفاده از تکنولوژی‌های نوین برای پایش و حفاظت از مناطق
• حفظ و احیای زیستگاه‌ها: حفاظت از مناطق حفاظت شده، احیای زیستگاه‌های تخریب شده، و ایجاد کریدورهای امن برای جابه‌جایی حیوانات
• کنترل سگ‌های گله: آموزش صاحبان سگ‌های گله برای کنترل و مراقبت از آنها، و استفاده از روش‌های جایگزین برای حفاظت از دام‌ها
• افزایش آگاهی عمومی: آموزش و اطلاع‌رسانی به مردم محلی و جوامع روستایی در مورد اهمیت حفاظت از گربه‌سانان و نقش آنها در اکوسیستم

با اتخاذ این اقدامات می‌توانیم به حفظ این میراث طبیعی ارزشمند برای نسل‌های آینده کمک کنیم.