همدان، شهری که در گذرگاه تاریخ، شاهد فراز و نشیب‌های فراوانی بوده، گنجینه‌ای از آثار باستانی و یادمان‌های ارزشمند را در دل خود جای داده است. تپه باستانی هگمتانه، که به عنوان یکی از وسیع‌ترین محوطه‌های باستانی ایران شناخته می‌شود، قلب تپنده باستان‌شناسی این شهر است.

کاوش در این تپه عظیم، که قدمت آن به هزاران سال پیش می‌رسد، دریچه‌ای به سوی تاریخ کهن ایران باستان می‌گشاید و رازهای ناگفته‌ای از تمدن‌ها و فرهنگ‌های مختلف را آشکار می‌کند.

پیشینه‌ای غنی از کاوش‌ها:

حکایت باستان‌شناسی در همدان، به ورود اروپاییان به ایران در اواخر قرن نوزدهم باز می‌گردد. در این دوران، سیاحان و محققان غربی، به کاوش در نقاط مختلف ایران، از جمله همدان، پرداختند.

ژاک دمورگان، باستان‌شناس فرانسوی، در سال 1896 میلادی، به بررسی 24 روزه‌ای در همدان پرداخت. این بررسی، سرآغزی برای کاوش‌های بعدی در این شهر بود.

شارل فوسه، باستان‌شناس دیگری از فرانسه، در سال 1913 میلادی، به مدت 6 ماه در دو نقطه از تپه هگمتانه که گمان می‌رفت محل اکباتان باستانی باشد، به کاوش پرداخت.

از آن پس، باستان‌شناسان ایرانی و خارجی متعددی، در طول سالیان دراز، به کاوش در همدان و به ویژه تپه هگمتانه همت گمارده‌اند.

حاصل یک قرن کاوش:

حاصل این کاوش‌ها، گنجینه‌ای بی‌نظیر از اشیاء باستانی، سفالینه‌ها، ابزارآلات، و بقایای معماری است که هر کدام، قطعه‌ای از پازل تاریخ همدان و ایران باستان را به تصویر می‌کشند.

کاوش‌ها در هگمتانه، دوره‌های مختلف تاریخی را از عصر مادها تا دوره ساسانیان و حتی دوران اسلامی، به نشان دادن میراث فرهنگی غنی منطقه کمک میکند.

کتاب "مجموعه مقالات باستان‌شناسی و تاریخ شهر همدان"

یکی از منابع ارزشمند برای آشنایی با تاریخچه باستان‌شناسی همدان، کتاب "مجموعه مقالات باستان‌شناسی و تاریخ شهر همدان" است. این کتاب که توسط علی هژبری، باستان‌شناس برجسته ایرانی، گردآوری شده است، شامل 24 مقاله در زمینه باستان‌شناسی و تاریخ شهر همدان است.

در این مقالات، به موضوعاتی مانند:

• تاریخچه کاوش‌های باستان‌شناسی در همدان
• بررسی و گاه‌نگاری تپه هگمتانه
• اشیاء باستانی کشف شده در همدان
• معماری و شهرسازی در دوره‌های مختلف تاریخی
• و ...

پرداخته شده است.

اهمیت باستان‌شناسی همدان:

باستان‌شناسی همدان، نه تنها به درک تاریخ و فرهنگ این شهر کهن کمک می‌کند، بلکه نقشی اساسی در هویت ملی و فرهنگی ایران ایفا می‌کند.

با کاوش در اعماق این خاک کهن، می‌توانیم به رمز و راز تمدن‌های گذشته پی ببریم، درس‌های ارزشمندی از تاریخ بیاموزیم و به نسل‌های آینده هویت و اصالت خود را بشناسانیم.