سیل های اخیر ایران و نقش لانینا
درست است که در چند ماه اخیر شاهد سیل های ناگهانی و پر تلفات در نقاط مختلف ایران مانند سوادکوه، چالوس و مشهد بوده ایم. با این حال، ارتباط مستقیمی بین این سیل ها و پدیده لانینا وجود ندارد. برای درک بهتر این موضوع، به بررسی عمیق تر لانینا، تاثیرات آن بر ایران و سایر عواملی که در وقوع سیل ها نقش داشته اند می پردازیم.
لانینا چیست و چگونه رخ می دهد؟
لانینا یک الگوی آب و هوایی طبیعی در اقیانوس آرام است که هر چند سال یک بار رخ می دهد. در این پدیده، دمای آب در نواحی استوایی اقیانوس آرام به طور موقت سردتر از حد معمول می شود. این تغییر دما در اثر تقویت بادهای تجاری رخ می دهد که آب گرم سطحی را از سواحل غربی آمریکای جنوبی به سمت غرب اقیانوس آرام جابجا می کند. در مقابل، آب سرد عمیق از اعماق اقیانوس به سطح آب های غربی آمریکای جنوبی می آید.
تاثیرات لانینا بر ایران:
- کاهش بارش: به طور کلی، لانینا با کاهش بارش در ایران، به خصوص در فصل پاییز همراه است. این کاهش بارش می تواند به طور متوسط 10 تا 20 درصد باشد.
- افزایش احتمال خشکسالی: در برخی از سال ها، لانینا می تواند منجر به خشکسالی در ایران شود. به خصوص در نیمه جنوبی و مرکز کشور.
- توزیع نامتوازن بارش: لانینا می تواند منجر به توزیع نامتوازن بارش در ایران شود، به طوری که برخی مناطق با بارش های شدید و سیل روبرو شوند و برخی دیگر با خشکسالی مواجه شوند.
نقش سایر عوامل در سیل های اخیر:
علاوه بر لانینا، عوامل دیگری نیز در وقوع سیل های اخیر ایران نقش داشته اند، از جمله:
- بارش های شدید: بارش های شدید در مدت زمان کوتاه می تواند منجر به طغیان رودخانه ها و سیل شود، حتی در مناطقی که به طور معمول با خشکسالی مواجه هستند. در این سیل ها، حجم زیاد بارش در بازه زمانی کوتاه، ظرفیت رودخانه ها را برای جذب آب به سرعت اشباع می کند و منجر به طغیان و سیل می شود.
- وضعیت پوشش گیاهی: تخریب پوشش گیاهی در اثر عوامل مختلف مانند چرای بی رویه، جنگل زدایی و تغییر کاربری زمین، می تواند منجر به افزایش روان آب و سیل شود. پوشش گیاهی مانند درختان و بوته ها نقش مهمی در جذب و ذخیره آب باران دارند. تخریب این پوشش، قدرت جذب آب توسط زمین را کاهش می دهد و روان آب و سیل را تشدید می کند.
- وضعیت آبخیزداری: فقدان یا تخریب سازه های آبخیزداری مانند سدها و بندها می تواند توانایی کنترل سیلاب را کاهش دهد. این سازه ها با مهار و ذخیره آب در زمان بارش های شدید، از طغیان ناگهانی رودخانه ها و سیل جلوگیری می کنند.
جمع بندی:
در حالی که لانینا می تواند بر الگوهای بارش در ایران تاثیر بگذارد، ارتباط مستقیمی بین این پدیده و سیل های اخیر در ایران وجود ندارد. عوامل متعددی مانند بارش های شدید، تخریب پوشش گیاهی و ضعف در آبخیزداری در کنار لانینا در وقوع این سیل ها نقش داشته اند.
برای پیشگیری از سیل های مشابه در آینده، لازم است اقداماتی مانند احیا و حفظ پوشش گیاهی، توسعه و نگهداری از سازه های آبخیزداری و سیستم های هشدار سیل و مدیریت صحیح منابع آب به طور جدی دنبال شوند.
منابع:
نظر شما