آنتوان سوروگین: پرکارترین عکاس تهران و ثبتکننده تصاویر دیدنی از مردم کوچه و بازار
آنتوان سوروگین، عکاس ارمنی-گرجی، که به آنتوان خان نیز مشهور بود، بدون شک یکی از برجستهترین و پرکارترین عکاسان تاریخ ایران به شمار میرود. او در طول پنج دهه فعالیت حرفهای خود در ایران، بیش از ۷ هزار نگاتیو شیشهای از سوژههای مختلف ثبت کرد و گنجینهای بینظیر از تصاویر دوران قاجار و پهلوی اول را به یادگار گذاشت.
مهارت و تسلط سوروگین به زبان و فرهنگ ایرانی، در کنار تبحر او در فن عکاسی، جایگاه ویژهای را برایش در میان عکاسان همدورهاش رقم زد. عکسهایی که او از فرهنگ مردم کوچه و بازار تهران ثبت کرده، به لحاظ زیبایی و ارزش تاریخی، بینظیر هستند.
موضوعات عکسهای سوروگین بسیار متنوع بود و مشاغل و حرفهها، زنان، آدابورسوم، پرتره، اماکن تاریخی و مردم، از جمله مهمترین سوژههای مورد علاقه او بودند.
ثبت وقایع تاریخی نیز از دیگر دستاوردهای مهم سوروگین است. او بسیاری از وقایع دوران مشروطه در تهران، از جمله لحظه به دار آویختن میرزا رضای کرمانی در میدان مشق را با دوربین خود ثبت کرد.
آنتوان خان لقب خود را از مظفرالدین میرزا، ولیعهد قاجار، دریافت کرد. او برای اولین بار استودیوی عکاسی در خیابان علاءالدوله بنا کرد و عکسهای او روایتگر سالهای ۱۲۴۹ تا ۱۳۰۹، یعنی دورهای پرفراز و نشیب در تاریخ ایران، هستند.
علاقه مظفرالدین شاه به عکاسی، باعث شد تا سوروگین جایگاه ویژهای در دربار قاجار پیدا کند. او از مورد اعتمادترین افراد دربار بود و به همین دلیل، به ثبت بسیاری از وقایع و مراسم درباری از جمله جشن تاجگذاری مظفرالدین شاه و سفرهای خارجی او پرداخت.
ارتباط سوروگین با مشروطهخواهان، موقعیت او را در دربار متزلزل کرد. در حادثه توپ بستن مجلس، خانه ظهیرالدوله که در نزدیکی عکاسخانه او بود، ویران شد و بسیاری از عکسها و نگاتیوهای او که گنجینهای ارزشمند از دوره قاجار بودند، از بین رفتند.
با روی کار آمدن پهلوی اول نیز شرایط سوروگین چندان تغییری نکرد. رضاشاه به بهانه اینکه عکسهای او تصویری از تهران و مردمانی با سبک زندگی منسوخشده را نشان میدهند، دستور توقیف تمامی آثار او را صادر کرد.
آنتوان خان سوروگین در سال ۱۳۱۲ خورشیدی درگذشت و در قبرستان دروازه دولاب تهران به خاک سپرده شد.
میراث سوروگین، مجموعهای بینظیر از عکسهاست که نه تنها ارزش هنری و فنی بالایی دارند، بلکه اسناد تصویری ارزشمندی از تاریخ و فرهنگ ایران در دوران قاجار و پهلوی اول به شمار میروند.
نظر شما