در میان آثار نفیس نگهداری شده در کاخ‌موزه‌های سعدآباد، نیاوران و مرمر، فرش‌های دستباف عمواوغلی جایگاه ویژه‌ای دارند. این قالی‌های ارزشمند که با طرح‌ها و نقشه‌های چشم‌نواز خود، جلوه‌ای از هنر اصیل ایرانی را به نمایش می‌گذارند، از جمله میراث گرانبهایی هستند که در موزه‌های تهران به یادگار مانده‌اند.

خاندان عمواوغلی، متشکل از عبدالمحمد و علیخان عمواوغلی، در دوره پهلوی با ظرافت و تبحر کم‌نظیر خود، قالی‌های بی‌بدیلی را خلق کردند که هر یک شاهکاری از هنر و زیبایی به شمار می‌رود.
 

بزرگترین فرش سفارش داده شده توسط دربار، به دست علیخان بافته شد. یکی از مشهورترین آثار او، فرشی است که در پشت میز سلطنت محمدرضا پهلوی قرار می‌گرفت و فرشی دیگر به ابعاد 4 در 3 متر مربع که در ساختمان اتاق کنفرانس بانک ملی نگهداری می‌شود.

کارشناسان فرش، ظرافت و دقت بی‌نظیر را مهم‌ترین ویژگی فرش‌های عمواوغلی می‌دانند. تورج ژوله‌، محقق و کارشناس فرش، در این باره می‌گوید: "اگر از هر کدام از آثار عمواوغلی یک گل کوچک در سطح نقشه فرش حذف شود، مثل یک حفره در سطح فرش خودش را نشان می‌دهد و همه چیز نقشه به‌هم می‌خورد." به گفته وی، فرش‌های عمواوغلی معیار و نمونه‌ای از فرش‌های نفیس ایرانی به شمار می‌روند و پس از آنها، دیگر کسی نتوانسته است تا این حد ظریف و ماهرانه فرش ببافد.

فرش‌های عمواوغلی در حفظ هویت فرش ایرانی نقشی اساسی داشته‌اند. این فرش‌ها که از نظر طرح و نقش به فرش‌های دوره صفوی شباهت دارند، اصالت و هنر ایرانی را در این عرصه به وضوح نشان می‌دهند.
 

بزرگترین فرش عمواوغلی که با طرح شیخ صفی بافته شده، در ناهارخوری بزرگ کاخ ملت مجموعه فرهنگی تاریخی سعدآباد به نمایش گذاشته شده است. این فرش با شکوه، 145 متر مربع مساحت دارد و رنگ زمینه آن سورمه‌ای یا کرم و طرح آن افشان است.

استفاده از طرح فرش در طراحی سقف یکی از ابتکارات هنرمندانه در برخی از کاخ‌های مجموعه سعدآباد است. نصرالله حدادی، تهران پژوه، در این باره می‌گوید: "در کاخ شهوند این مجموعه، طرح فرشی که بر زمین پهن شده، به صورت آینه کاری در سقف نیز به چشم می‌خورد. این هماهنگی نشان‌دهنده تبادل نظر میان طراح فرش و آینه‌کار و ظرافت و دقتی است که در خلق این آثار به کار رفته است."

فرش تالار آیینه کاخ موزه سبز نمونه‌ای از این هنر فاخر است.
 

هدیه به آستان قدس رضوی

قالی بزرگ مجلس سنا از آخرین آثار نفیس استاد علیخان است. او سرانجام در سال 1336 در سن 65 سالگی درگذشت و در جوار حرم مطهر امام رضا (ع) به خاک سپرده شد. خانواده عمواوغلی به پاس ارادت به امام رضا (ع)، تعدادی از قالی‌های نفیس خود را وقف حرم ایشان نمودند.

فرش‌های عمواوغلی به عنوان گنجینه‌ای از هنر و ذوق ایرانی، در موزه‌های تهران نگهداری می‌شوند و یادآور ذوق و خلاقیت هنرمندان ایرانی در دوران گذشته هستند. تماشای این شاهکارهای بی‌بدیل، فرصتی ارزشمند برای آشنایی با هنر اصیل ایرانی و ظرافت بی‌نظیر فرش‌های دستباف ایران به شمار می‌رود.