مشکل:

باقی ماندن پسماندهای پلاستیکی کشاورزی در اراضی شهرستان تربت‌جام، به ویژه پس از برداشت محصولات، به یک معضل زیست‌محیطی جدی تبدیل شده است. این مسئله علاوه بر آلودگی خاک و آب، بر کیفیت محصولات کشاورزی و در نتیجه سلامت مصرف‌کنندگان نیز تأثیر منفی می‌گذارد.

علل اصلی:

• عدم آگاهی کشاورزان: بسیاری از کشاورزان از عواقب زیست‌محیطی استفاده بی‌رویه از پلاستیک در کشاورزی آگاه نیستند.
• نداشتن جایگزین مناسب: فقدان مواد جایگزین مقرون‌به‌صرفه و کارآمد برای پلاستیک‌های کشاورزی، کشاورزان را به استفاده از این مواد ترغیب می‌کند.
• نبود سیستم جمع‌آوری و بازیافت کارآمد: نبود زیرساخت‌های مناسب برای جمع‌آوری و بازیافت پسماندهای پلاستیکی کشاورزی.
• نظارت ضعیف: نظارت کافی بر اجرای قوانین و مقررات مرتبط با مدیریت پسماندهای کشاورزی وجود ندارد.

راهکارهای پیشنهادی:

ارتقای آگاهی:

• برگزاری کارگاه‌های آموزشی تخصصی و هدفمند برای کشاورزان با تأکید بر اهمیت حفاظت از محیط زیست و روش‌های کشاورزی پایدار.
• استفاده از رسانه‌های محلی و شبکه‌های اجتماعی برای اطلاع‌رسانی گسترده و ایجاد حساسیت عمومی.
• تولید محتواهای آموزشی جذاب و کوتاه با زبان ساده و قابل فهم برای کشاورزان.

ترویج استفاده از جایگزین‌های زیست‌محیطی:

• حمایت از تولید و استفاده از پوشش‌های زیستی و تجزیه‌پذیر در کشاورزی.
• ارائه تسهیلات مالی و فنی به کشاورزان برای استفاده از این مواد.
• انجام تحقیقات علمی برای یافتن مواد جایگزین مناسب با شرایط اقلیمی منطقه.

ایجاد سیستم جامع جمع‌آوری و بازیافت:

• ایجاد مراکز جمع‌آوری پسماندهای پلاستیکی کشاورزی در مناطق روستایی و دسترسی آسان کشاورزان به آن‌ها.
• ایجاد انگیزه‌های مالی برای کشاورزان جهت تحویل پلاستیک‌های جمع‌آوری شده.
• همکاری با صنایع برای بازیافت پلاستیک‌های جمع‌آوری شده و تولید محصولات جدید.

تقویت نظارت و اجرای قانون:

• تدوین قوانین و مقررات سخت‌گیرانه‌تر برای مدیریت پسماندهای کشاورزی.
• افزایش نظارت بر اجرای این قوانین و اعمال جریمه‌های سنگین برای متخلفان.
• همکاری نزدیک با سایر دستگاه‌های اجرایی مانند جهاد کشاورزی، محیط زیست و دهیاری‌ها.

حمایت‌های مالی و فنی:

• اختصاص بودجه کافی برای اجرای برنامه‌های آموزشی، ترویجی و زیرساختی.
• ارائه تسهیلات مالی به کشاورزان برای خرید تجهیزات و مواد جایگزین.
• حمایت از تحقیقات علمی در زمینه کشاورزی پایدار و مدیریت پسماند.

نتیجه‌گیری:

حل معضل آلودگی پلاستیک در اراضی کشاورزی تربت‌جام نیازمند یک رویکرد جامع و مشارکت همه دستگاه‌های اجرایی، کشاورزان، صنایع و جامعه محلی است. با اجرای دقیق و مستمر راهکارهای پیشنهادی، می‌توان به بهبود وضعیت محیط زیست، افزایش بهره‌وری کشاورزی و ارتقای سلامت جامعه کمک شایانی کرد.

توصیه‌ها برای مطالعات بیشتر:

• انجام مطالعات دقیق برای تعیین میزان آلودگی پلاستیک در اراضی کشاورزی شهرستان.
• بررسی اقتصادی و اجتماعی استفاده از جایگزین‌های زیست‌محیطی.
• ارزیابی اثربخشی برنامه‌های آموزشی و ترویجی.
• مقایسه تجربه سایر مناطق در زمینه مدیریت پسماندهای کشاورزی.

با اجرای این پیشنهادات و انجام مطالعات بیشتر، می‌توان به تدریج شاهد بهبود وضعیت محیط زیست در شهرستان تربت‌جام و سایر مناطق کشاورزی کشور بود.