پیشنهاده کارشناسی ارشد 1402
استاد راهنما: مهدی کریمی 
استاد مشاور: محسن لعل علیزاده
دانشگاه پیام نور استان خراسان رضوی، مرکز پیام نور مشهد

چکیده

بزه منازعه؛ به ویژه در مواردی که منتهی به قتل، نقص عضو یا ضرب و جرح می شود؛ از یک سو سبب صدمات جسمی و روحی و روانی به افراد و نزدیکان افراد درگیر شده و از سوی دیگر تسریع پرخاشگری و خشونت طلبی در تعاملات اجتماعی افراد و سلب احساس امنیت اجتماعی و روحی و روانی و شغلی را نیز در پی خواهد داشت. از شاخصه ها و مولفه های منازعه جمعی این است که علاوه بر ایجاد فضایی آکنده از خشم و نفرت و مکدر کردن روابط انسانی، امنیت محیط زندگی و کار را هم از ابعاد گوناگون تهدید می کند و جوامع را دچار نابسامانی و ناهنجاری می نماید و به نوعی انسجام جامعه را با مشکل روبه رو می سازد. آسیب هایی که موجب ناتوانی دایمی و حتی موقت افراد می شوند، تأثیرات اجتماعی، احساسی و اقتصادی زیادی برای فرد آسیب دیده و نزدیکان و خانواده وی به دنبال خواهد داشت. تحمیل هزینه های مالی نیز از جمله تبعات منفی منازعات می باشد. از طرف دیگر، نزاع و درگیری خود یک پی آمد است. نزاع، خشونت را تشدید می کند و هنگامی که به صورت آموزشی در جامعه رواج پیدا کند، یادگیری فرهنگی صورت می گیرد. تجربه ای که مردم در برخورد با مسایل پرفشار دارند، حاصل دریافت آنان از محیط است، آنها با مشاهده یک صحنه ی خشونت بار یاد خواهند گرفت که در شرایط مساوی این کار را انجام دهند. پی آمد منازعه ها، خشن شدن جامعه و به خشونت گراییدن آن از جهات و زوایای مختلف است. این موضوع به عمیقتر شدن مشکلات و اختلافات منتهی می شود و حس نفرت، خشم و بی اعتمادی جایگزین روابط دوستانه و صمیمیت در جامعه خواهد شد و در نتیجه، جامعه به مثابه میدان جنگ عمومی، ناامن و پرخطر خواهد شد. ضرب و جرح، منازعه های دسته جمعی علاوه بر اینکه باعث سلب آسایش و امنیت مردم گردیده، مشکلات فراوانی را برای مسئولین و مردم بویژه طرفین درگیری بوجود می آورد. طرفین نزاع به موازات تشکیل پرونده قضایی، در صورتی که مجرم تشخیص داده شوند، علاوه بر تحمل مجازات قانونی اعم از زندان و غیره، دارای سوء سابقه کیفری می شوند و در نتیجه با محرومیت های اجتماعی عدیده ای مواجه می شوند. مهمترین بحث در زمینه ی پیشگیری از درگیری و نزاع، ریشه یابی عوامل مؤثر در بروز نزاع است. با شناسایی دقیق این عوامل و اتخاذ راهکارهای پیشگیرانه ی مناسب، میتوان شاهد کاهش نرخ رشد جرم منازعه و درگیری های خیابانی بود. در واقع نقش آفرینان اصلی در فرآیند کاهش جرم منازعه و درگیری، آحاد افراد جامعه هستند؛ مشروط بر این که از پیامدهای فردی و اجتماعی جرم منازعه مطلع و از ایجاد یا شرکت در موقعیت های جرم زا دوری گزینند. فراتر از این باید افراد مهارت مدیریت و کنترل خشم و بطور کلی مهارت خودکنترلی را نیز بیاموزند تا بتوانند در مواقع نیاز، احساسات، هیجانات و خشم خود را کنترل نمایند. در این راستا باید به این نکته توجه داشت که با انجام کارهای مقطعی و ضربتی و هیجانی اصولاً نمیتوان خشونت و درگیری را در جامعه کاهش داد. برای کنترل و کاهش رفتارهای خشونت آمیز ضرورت دارد ضمن مطالعه و شناسایی دقیق علل مؤثر در بروز آن، توانمندسازی مردم نیز در دستور کار قرار گیرد تا افراد بدانند که در موقعیت هایی که خشم بر آنها غلبه می کند، چه باید بکنند و چگونه باید عمل کنند تا خود و دیگران از مخاطرات و پیامدهای سوء آن در امان باشند. در این پایان نامه، در صدد آن هستیم که با درنظرداشت شرایط خاص شهرستان تایباد و اقتضائات اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی، اقلیمی و سایر مولّفه ها ضمن بررسی فروانی جرم منازعه با تفکیک از حیث منتهی به قتل و ضرب و جرح شدن، جنست، سن، تحصیلات و سایر خصوصیات مرتکبان؛ عوامل ارتکاب جرائم منازعه را مورد مطالعه و بررسی قرار دهیم و سرانجام راهکارهای پیشگیرانه را برشمرده و ارزیابی نماییم.