پارسا کارشناسی ارشد 1402
پدیدآور: احمدرضا عصاررودی
استاد راهنما: عباس کنگی 
استاد مشاور: کیوان بینا
دانشگاه خیام، دانشکده فنی و مهندسی

چکیده

حوادث طبیعی ازجمله سیل و زلزله با توجه به گستردگی و شدت خساراتی که به ساختمان‌ها و زیرساخت‌های شهری وارد می‌آورند علاوه بر تخریب بخش عمده‌ای از فضای شهری منجر به بی‌خانمان شدن و آسیب‌های جبران ناپذیر به جمعیت زیاد ساکن در شهرها نیز خواهند شد. از این‌ رو برنامه‌ریزی و انتخاب مکان‌های مناسب به ‌منظور اسکان موقت جمعیت آسیب‌دیده یکی از مهم‌ترین مسائلی است که می بایست همواره مورد توجه برنامه ریزان و دست اندرکاران مسئول در حوزه مدیریت بحران قرار گیرد. عدم رعایت در اختصاص مکان‌های مناسب و استاندارد به این امر ممکن است زمینه‌ساز بروز بحرانی به مراتب سنگین‌تر از حادثه ی اولیه باشد. هدف از انجام این پژوهش ارائه الگویی مناسب و کاربردی به منظور مکان یابی محل‌های اسکان موقت با استفاده از سامانه‌ی اطلاعات جغرافیایی (GIS)و روش تحلیل سلسله مراتبی AHP است. در پژوهش حاضر در شش منطقه شهر تایباد به عنوان نمونه موردی انتخاب و مکان‌یابی های مورد نظر در سطح این منطقه انجام شده است. در چارچوب روش تحقیق توصیفی-تحلیلی پس از مشخص شدن معیارهای مؤثر در امر مکان یابی محلهای اسکان موقت، ازجمله رعایت فاصله از گسل، مسیل و یا رودخانه، تراکم جمعیتی، رعایت فاصله مناسب از تأسیسات خطرزای شهری و همچنین نزدیک بودن به مراکز خدمات رسان شهری از جمله مراکز درمانی و ایستگاه‌های آتش‌نشانی، با استفاده از تکنیک مقایسه زوجی و نرم‌افزار Super decision، اقدام به وزن دهی آن‌هاطبق نظر کارشناسان و متخصصان در امر مدیریت بحران شد. سپس لایه‌های تولیدی هر معیار با توجه به وزن مشخص هریک، باهم تلفیق شده که خروجی آن، نقشه پهنه‌بندی اراضی مناسب و دارای اولویت در شهر تایباد است. نتایج حاصل از پژوهش حاضر نشان می دهد که 14 مکان با کاربریهای فضاهای سبز، فضاهای روباز، زمین‌های بایر و فضاهای آموزشی بیشترین امتیاز را جهت اجرای عملیات اسکان موقت آسیب دیدگان به خود اختصاص می‌دهند.