پارسا کارشناسی ارشد 1391
پدیدآور: نجیب‌الله سالاری 
استاد راهنما: محمدرضا محبوبی 
استاد راهنما: ابوالقاسم شریف‌زاده 
استاد مشاور: غلامحسین عبداله‌زاده
دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، دانشکده مدیریت و اقتصاد

چکیده

هدف کلی از انجام این تحقیق بررسی امکان‌ سنجی مدیریت مشارکتی آبیاری در تعاونی‌های تولید روستایی شهرستان تایباد بود. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی و از نوع پیمایشی بوده و جامعه مورد مطالعه شامل تمام کشاورزان عضو شرکت‌های تعاونی تولید روستایی شهرستان تایباد که شامل 6 شرکت تعاونی تولید روستایی با 2116 نفر عضو بود. روش نمونه‌گیری در تحقیق، نمونه‌گیری تصادفی طبقه‌بندی با انتساب مناسب به سهم هر شرکت بوده است که با استفاده از فرمول کوکران حجم نمونه 280 نفر برآورد شد. ابزار جمع‌آوری داده‌ها پرسشنامه‌ای بود که روایی آن بر اساس نظرات اساتید راهنما و مشاور تایید گردید و جهت سنجش میزان پایایی پرسشنامه از روش آلفای کرونباخ استفاده شد، ضرایب محاسبه شده برای قسمت‌های مختلف پرسشنامه 0/76، 0/81 و 0/75 بدست آمد که نشان دهنده پایا بودن ابزار تحقیق بود. نتایج آمار توصیفی نشان داد 68/9 درصد افراد مورد مطالعه معتقد بودند امکان پذیری مدیریت مشارکتی آبیاری در منطقه مورد مطالعه در حد زیاد و خیلی‌زیاد وجود دارد. همچنین مهمترین حمایت‌های مورد نیاز کشاورزان به ترتیب شامل موارد زیر بودند: کمک و مساعدت کارشناسان دولتی به کشاورزان در رابطه با مسائل مربوط به مدیریت آبیاری، دادن تسهیلات (وام) با سود کم به کشاورزان، آموزش دادن کشاورزان و مسئولین تعاونی در زمینه به دست آوردن اعتبارات، تسهیلات و مشارکت دادن کشاورزان در زمینه برنامه‌ریزی طرح‌ها و مهمترین موانع به ترتیب شامل: نداشتن وقت کافی برای مشارکت در مدیریت آبیاری، تصیم‌گیری یک‌طرفه بدون نظر خواهی از کشاورزان در خصوص فعالیت‌های تعاونی، عدم بهره‌مندی از تسهیلات اعتباری، کوچک بودن زمین زراعی و به صرفه نبودن مشارکت در مدیریت آبیاری، نبود تفاهم و همکاری و بروز اختلاف بین کشاورزان بودند. نتایج حاصل از همبستگی نشان داد که بین سن، مدت عضویت در تعاونی، سابقه فعالیتهای کشاورزی، میزان مالکیت اراضی (دیم و آبی) با دیدگاه افراد در مورد امکان‌پذیری مدیریت مشارکتی آبیاری در منطقه مورد مطالعه رابطه منفی و معنی داری در سطح 1 درصد و با تعداد اعضای خانوار در سطح 5 درصد وجود دارد. همچنین نتایج مقایسه میانگین‌ها نشان داد که بین میزان تحصیلات و منبع اصلی تامین آب با دیدگاه افراد در مورد امکان پذیری مدیریت مشارکتی آبیاری تفاوت معنی‌داری در سطح 1 درصد وجود دارد و نتایج آزمون t نشان داد که بین تعاونی‌ها از نظر تعداد عضو کم و زیاد و از نظر تعداد روستاهای تحت پوشش کم و زیاد تفاوت معنی داری در سطح 1 درصد وجود دارد.