پارسا کارشناسی ارشد 1396
پدیدآور: مصطفی حسن نژاد
استاد راهنما: سید مهدی سیدزاده ثانی 
استاد مشاور: عبدالرضا جوان جعفری بجنوردی
دانشگاه فردوسی مشهد، دانشکده حقوق
چکیده

یکی از نظریات حقوق کیفری، نظریه‌ی حسابگری جزایی است. براساس این نظریه، مجرم فردی محاسبه‌گر است و قبل از ارتکاب جرم، سود و زیان حاصل از ارتکاب آن جرم را سنجیده و چنانچه سود حاصل را بیش از زیان آن یافت، مرتکب آن می‌گردد. سود وی کلیه‌ی منافعی است که درنتیجه ارتکاب جرم عاید وی می‌شود و زیان وی مجازاتی است که بر فرض دستگیری و محکومیت باید تحمل نماید. این نظریه سه رکن دارد که عبارتند از شدت مجازات، قطعیت مجازات و سرعت اجرای مجازات. قانون‌گذاران برخی کشورها برای پیش‌گیری از وقوع جرم و کاهش ارتکاب جرائم، اقدام به تشدید مجازات نموده لذا ضرورت دارد این نظریه راستی‌آزمایی گردد لذا سی نفر از محکومان به اعدام جرائم مرتبط با مواد مخدر شهرستان تایباد مورد مطالعه قرار گرفته‌اند. در بخش اول، وجود یا فقدان سه عنصر نظریه‌ی حسابگری جزایی بررسی شده که حسب داده‌های حاصل، میزان وجود هریک از عناصر سه‌گانه از نظر محکومان از عدد 20 در شدت مجازات 18.66، قطعیت مجازات 3.39 و سرعت اجرای مجازات 12.66 می‌باشد. ارزش هریک از عناصر سه‌گانه‌ی مذکور ازنظر سی نفر از اساتید و دانشجویان رشته‌ی حقوق جزا و جرم‌شناسی و قضات محاکم کیفری از عدد 100 در شدت مجازات 36.5، قطعیت مجازات 46.5 و سرعت اجرای مجازات 17 می‌باشد که با اعمال ارزش حاصل به‌عنوان ضریب در میزان وجود عناصر مذکور و اخذ میانگین از عدد 20 عدد 10.54 حاصل می‌گردد. در بخش دوم، از طریق داده‌های حاصل از محکومان به-عنوان متغیر مداخله‌گر برخی از عِلل ارتکاب جرم توسط مجرمان از جمله نیاز مالی، رواج مواد مخدر در زندگی و شرایط خانوادگی شناسایی و مورد بحث قرار گرفته است. جهت پیش‌گیری از وقوع جرائم، شایسته است قانون‌گذار با شناسایی عِلل وقوع هرجرمی نسبت به مقابله صحیح با آن جرم بپردازد نه‌اینکه صرفا با تمسک به نظریه‌ی حسابگری جزایی اقدام به تشدید مجازات نماید.