ناصر تکمیل همایون، نامی آشنا در حوزه تاریخ و پژوهش‌های شهری، به ویژه تهران است. او نه تنها یک تاریخ‌نگار، بلکه یک محقق پرشور و عاشق تهران بود که با قلم روان و شیوایی خود، تصویری زنده و جذاب از تاریخ پایتخت ایران ارائه داده است.
 

اهمیت کار تکمیل همایون در چند نکته خلاصه می‌شود:

• توجه ویژه به تاریخ تهران: تکمیل همایون با علاقه‌ای وافر به تاریخ تهران، به ویژه دوران قاجار، به پژوهش و نگارش در این زمینه پرداخت و آثاری ارزشمند پدید آورد.
• رویکرد میدانی: او به پژوهش‌های میدانی اهمیت بسیاری می‌داد و با حضور در محلات قدیمی تهران، با ساکنان آن گفت‌وگو می‌کرد و از نزدیک با موضوعات پژوهشی خود آشنا می‌شد.
• تدوین کتاب‌شناسی تهران: یکی از مهم‌ترین دستاوردهای تکمیل همایون، تدوین کتاب‌شناسی تهران بود که به عنوان یک منبع جامع برای پژوهشگران تاریخ تهران، بسیار مفید واقع شده است.
• ترویج تاریخ تهران: او با زبان ساده و روان، تاریخ تهران را برای عموم مردم قابل فهم و جذاب کرده و علاقه‌مندان زیادی را به این حوزه جذب کرده است.
• تأثیرگذاری بر نسل جدید پژوهشگران: تکمیل همایون با راهنمایی و تشویق دانشجویان و پژوهشگران جوان، نسلی از تهران‌پژوهان را تربیت کرد که امروزه ادامه‌دهنده راه او هستند.
   

برخی از مهم‌ترین آثار تکمیل همایون عبارتند از:

• کتاب تهران
• کتابشناسی تهران
• رویدادها و یادمان‌های تاریخی تهران
• تاریخ اجتماعی و فرهنگی تهران از آغاز تا دارالخلافه ناصری
• آب و نظام آب‌رسانی و آبیاری در تهران
• کتاب محله کلیمیان تهران
• کتاب‌های محله عودلاجان، دولاب و سنگلج
   

چرا ناصر تکمیل همایون اینقدر به تهران علاقه‌مند بود؟

علاقه شدید تکمیل همایون به تهران، ریشه در عوامل مختلفی دارد:

• پیچیدگی تاریخی تهران: تهران به عنوان پایتخت ایران، تاریخی پرفراز و نشیب داشته است که برای یک تاریخ‌نگار بسیار جذاب است.
• تغییرات سریع تهران: تهران در طول تاریخ تغییرات زیادی کرده است و این تغییرات، فرصت‌های پژوهشی بسیاری را برای تاریخ‌نگاران فراهم می‌کند.
• تنوع فرهنگی تهران: تهران شهری چند فرهنگی است و این تنوع فرهنگی، جذابیت خاصی به پژوهش‌های تاریخی در مورد این شهر بخشیده است.
   

میراث ناصر تکمیل همایون:

ناصر تکمیل همایون با پژوهش‌های گسترده و نگارش آثار ارزشمند خود، میراثی غنی از دانش و اطلاعات در مورد تاریخ تهران به جا گذاشته است. آثار او نه تنها برای پژوهشگران، بلکه برای همه علاقه‌مندان به تاریخ و فرهنگ ایران نیز بسیار مفید است.

در پایان، می‌توان گفت که ناصر تکمیل همایون یکی از چهره‌های شاخص تاریخ‌نگاری ایران است که با عشق و علاقه فراوان به تهران، به پژوهش و نگارش در مورد این شهر پرداخت و نام خود را در تاریخ پژوهش‌های شهری ایران ماندگار کرد.