محله تاریخی دولاب، علاوه بر پیشینه‌ی مذهبی و فرهنگی غنی خود، به واسطه پرورش پهلوانان نامداری که در تاریخ ورزش باستانی ایران درخشیده‌اند، شهرت یافته است. ورزش زورخانه‌ای در این محله جایگاهی ویژه داشته و پهلوانانی چون نگین انگشتری بر آن می‌درخشیده‌اند.

حاج کاظم دولابی، یکی از برجسته‌ترین پهلوانان این محله، بود. وی که در اوج شکوفایی ورزش باستانی در ایران می‌زیست، بارها در میدان مبارزه با حریفان قدرتمندی روبرو شد و افتخار کسب بازوبند پهلوانی پایتخت را نیز از آن خود کرد. نبرد تاریخی او با پهلوان سیدعلی حق‌شناس، هنوز هم در تاریخ ورزش باستانی ایران به‌عنوان یک رویداد مهم یاد می‌شود.

اما پهلوانی در نگاه اهالی دولاب، فراتر از قدرت بدنی بود. پهلوانان دولابی، نماد اخلاق، جوانمردی و کمک به نیازمندان بودند. محمود غلامی ملقب به «محمود پهلوون» و حاج محسن پازوکی، از دیگر پهلوانان نامی این محله بودند که علاوه بر مهارت در ورزش زورخانه‌ای، به خاطر گشاده‌دستی و نیکوکاری‌شان شهره عام و خاص بودند.

حاج محسن پازوکی، که پای ثابت مراسم عزاداری اهل‌بیت (ع) بود، نمادی از تلفیق پهلوانی و دین‌داری بود. وی با دوش کشیدن نخل تکیه، نشان داد که پهلوانی تنها به قدرت بدنی نیست، بلکه به روحیه ایثار و فداکاری نیز نیاز دارد.

حاج حسن قنبر، پیشکسوت ورزش باستانی، نیز از چهره‌های ماندگار ورزش زورخانه‌ای در دولاب بود. او به عنوان میاندار، در بسیاری از زورخانه‌های کشور حضور می‌یافت و با تجربه و دانش خود، به آموزش جوانان علاقه‌مند به این ورزش می‌پرداخت.

پهلوانان دولاب، علاوه بر نقش ورزشی خود، به عنوان الگوهای اخلاقی و اجتماعی جامعه نیز شناخته می‌شدند. آن‌ها با رفتار و کردار خود، الگویی برای جوانان بودند و به تقویت روحیه همبستگی و اتحاد در محله کمک می‌کردند.

اهمیت مطالعه و حفظ میراث پهلوانی:

مطالعه زندگی و دستاوردهای پهلوانان دولاب، به ما کمک می‌کند تا با ارزش‌های اخلاقی و اجتماعی گذشته بهتر آشنا شویم. همچنین، این مطالعه می‌تواند الهام‌بخش نسل جوان برای داشتن زندگی سالم و فعال باشد.

پیشنهاداتی برای حفظ و احیای فرهنگ پهلوانی:

• ترویج ورزش زورخانه‌ای: برگزاری کلاس‌های آموزشی و مسابقات ورزشی در مدارس و دانشگاه‌ها
• تشکیل انجمن‌های پهلوانی: ایجاد انجمن‌هایی برای حفظ و احیای سنت‌های پهلوانی
• معرفی پهلوانان به نسل جوان: برگزاری مراسم و جشنواره‌هایی برای معرفی پهلوانان و دستاوردهای آن‌ها
• توجه به ابعاد فرهنگی پهلوانی: علاوه بر جنبه ورزشی، به ابعاد فرهنگی و اجتماعی پهلوانی نیز توجه شود.

با انجام این اقدامات، می‌توانیم فرهنگ پهلوانی را که ریشه در تاریخ و فرهنگ ایرانی دارد، حفظ و احیا کنیم و الگوهای مناسبی را برای نسل‌های آینده پرورش دهیم.