پارسا کارشناسی ارشد 1401
پدیدآور: زهرا رنجبری 
استاد راهنما: فاطمه فخارزاده 
استاد مشاور: مهران درست قول
دانشگاه شهید چمران اهواز، دانشکده علوم
چکیده

دوزیستان نقش مهمی را در اکوسیستم ها بازی می کنند زیرا هم دارای نقش شکارگری بوده و هم خود به عنوان شکار برای سایر شکارچیان به شمار می‌آیند. از آنجاییکه تاکنون مطالعه بیوسیستماتیکی بر روی دوزیستان بی دم استان اصفهان انجام نگرفته است و هیچ گونه اطلاع دقیق از تنوع گونه ای و تنوع زیستی دوزیستان بی دم این استان در دسترس نبود، لذا تصمیم به شناسایی دقیق دوزیستان بی دم مناطقی از شمال و مرکز استان اصفهان گرفته شد.در مطالعه ی حاضر تعداد 85 نمونه دوزیست بی دم از بهار 1400 تا بهار 1401 از شمال و شمال غرب استان اصفهان (شهرستان های نجف آباد و آران و بیدگل) جمع آوری شدند و در زمینه های ریخت شناسی، ریخت سنجی، کروموزومی و بافت شناسی مورد مطالعه و بررسی قرار گرفتند. براساس نتایج حاصل از مطالعات ریخت شناسی، نمونه ها متعلق به دو گونه ی Pelophylax ridibundus و Bufotes sitibundus بودند. در نمونه های جمع آوری شده از قورباغه ی مردابی، پلی مورفیسم رنگی مشاهده و 6 ریخت مختلف شناسایی شد که بیشترین فراوانی نسبی متعلق به ریخت 6 بود. براساس نتایج حاصل از مطالعات ریخت سنجی، 15 صفت برای قورباغه ها و 17 صفت برای وزغ ها اندازه گیری شد. نتایج حاصل از آزمون مقایسه میانگین ها(T-Test) نشان داد که بین دو جنس نر و ماده در هر 2 گونه مورد مطالعه ی ما تفاوت معناداری وجود نداشت و دوریختی جنسی در نمونه های وزغ و قورباغه دیده نشد. نتایج حاصل از آنالیز واریانس تفاوت معنی داری را بین مناطق مورد مطالعه در هر دو گونه وزغ و قورباغه نشان داد. نتایج حاصل از تحلیل ممیزی منجر به استخراج یک تابع معنادار شد. در مجموع در قورباغه ها %7/89 و در وزغ ها %9/94 از نمونه ها به درستی در گروه خود قرار گرفتند. در نتایج کاریوتایپی نمونه های Pelophylax ridibundus از منطقه ی آران و بیدگل، همه ی نمونه ها دیپلوئیدی و 26=2n کروموزوم دارند. کاریوتایپ قورباغه های این منطقه شامل 5 جفت کروموزوم بزرگ و 8 جفت کروموزوم کوچک می باشد که شامل 7 جفت کروموزوم متاسانتریک، 4 جفت کروموزوم ساب متاسانتریک و 2 جفت کروموزوم ساب تلوسانتریک می باشد. نتایج کاریولوژیکی گونه Bufotes sitibundus از دو منطقه ی نجف آباد و آران و بیدگل نشان داد که این وزغ ها دارای مجموعه 22 کروموزومی 22=n2 هستند. در وزغ های هر دو منطقه 6 جفت کروموزوم بزرگ و 5 جفت کروموزوم کوچک وجود داشت که در هر دو منطقه جفت 3 و 7 ساب متاسانتریک و مابقی متاسانتریک بودند. نتایج حاصل از مطالعات بافتی بیانگر این نکته بود که ضخامت پوست سطح پشتی قورباغه های نجف آباد نسبت به قورباغه های آران و بیدگل بیشتر است، درصورتیکه در مقایسه ی ضخامت پوست سطح پشتی وزغ های هر دو منطقه تفاوت چشمگیری مشاهده نشد.