پارسا پایان نامه دکتری 1375
پدیدآور: اشرف‌السادات باقری 
استاد راهنما: حسین شکویی
دانشگاه تربیت مدرس، دانشکده علوم انسانی
چکیده

رسالهء حاضر تحت عنوان کارکرد شهرهای میانی در توسعهء ناحیه‌ای اصفهان، به بررسی روابط شهرهای میانی خمینی‌شهر و نجف‌آباد و مادر شهر اصفهان و روابط متقابل این دو شهر با روستاهای اطرافش می‌پردازد. در این رابطه در هر شهر میانی، دو روستا به تفضیل بیشتری مورد تحقیق قرار گرفته است و شهرهای کوچکتر نیز به عنوان حلقهء رابط بین شهرهای میانی و روستاها، به طور اجمالی بررسی شده‌اند. این رساله براساس چارچوب نظری راندنیلی، ام‌پراکاش ماتور، کلاس کونزمان تدوین شده است و هدف تحقیق و فرضیات در رابطه با آن براساس بررسی نقش شهرهای میانی خمینی‌شهر و نجف‌آباد در سطح ناحیه‌ای و در حوزه پیرامونی می‌باشد. جهت آزمون فرضیات و رسیدن به اهداف تحقیق براساس استفاده از مدلهای مختلف ، اطلاعات به دست آمده مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است . نتایج حاصل از بررسی‌های فوق نشان می‌دهد که مدلهای متفاوت اقتصادی همگی نمایانگر نقش خدماتی شهر خمینی‌شهر و نجف‌آباد در استان اصفهان هستند و بررسیهای مربوط به حوزه نفوذ نواحی پیرامونی این دو شهر نشان می‌دهد که شهرهای خمینی‌شهر و نجف‌آباد به عنوان مرکز خدمات درجه دوم، بعد از اصفهان نسبت به حوزه پیرامونی خود ایفای نقش می‌کنند و نقش مرکزیت را دارا می‌باشند. ولیکن از نظر خرید محصولات کشاورزی و جمع‌آوری مازاد محصولات روستایی نقش ضعیفی دارند و در این رابطه مادر شهر اصفهان حوزهء نفوذ وسیع‌تر و قوی‌تر را دارا می‌باشد. شهرهای میانی خمینی‌شهر و نجف‌آباد از نظر جذب سهمی از مهاجران وارد شده به استان، نقش مثبتی داشته‌اند و بخشی از سرریزهای جمعیتی استان را جذب کرده‌اند. بنابراین فرضیهء مربوط به نقش شهرهای میانی، به عنوان بازار محصولات کشاورزی برای حوزه پیرامونی، در مورد این دو شهر صادق نمی‌باشد و تایید نمی‌شود. در نهایت توصیه می‌شود برای جلوگیری از رشد بیش از حد خمینی‌شهر و نجف‌آباد، به دلیل این که یکی از موارد قابل توجه در تقویت شهرهای میانی، دور بودن آنها از مادر شهر منطقه‌ای و تاثیرات مرکز پیرامون می‌باشد. لازم است ضمن پاسخگویی به الزامهای توسعه شهری ناشی از گسترش شهر و تمرکز زیاد جمعیت ، به توسعه روستایی و ایجاد شرایط بهتر زندگی در محیط روستایی و کاهش مشکلات فراوانی که روستاییان در تامین معاش خود با آن روبرو هستند و رفع حداقل نیازها و کمبودهای موجود در روستا، برای جلوگیری از مهاجرت روستاییان و همچنین رفع مشکلات در شهرهای کوچک و تامین فرصتهای اشتغال در شهرهای کوچک نیز توجه شود. در این رابطه، با بذل توجه بیشتر سازمانهای دولتی و حمایت از سرمایه‌گذاران بخش خصوصی که مایل به فعالیت در این زمینه می‌باشند می‌توان موجب اشتغال بیشتر روستاییان را در روستاها و شهرهای کوچکتر فراهم کرد. و لازم است تا کوشش شود که بخش خصوصی با سیاستهای تشویقی یا کنترلی به انجام خدماتی که مناسب و دارای بازده تشخیص داده شده‌اند ملزم گردد.