پارسا کارشناسی ارشد 1393
موضوع: منابع آب
پدیدآور: الهه طوطیان 
استاد راهنما: جهانگیر عابدی کوپایی
 استاد مشاور: سیدحسین سقاییان‌نژاد
دانشگاه صنعتی اصفهان، دانشکده مهندسی کشاورزی
چکیده

آب¬های زیرزمینی در بسیاری از قسمت¬های دنیا مخصوصاً مناطق خشکی مثل کشور ایران، به عنوان یکی از مهمترین منابع در تأمین نیاز آبی شرب و کشاورزی می¬باشند. همچنین طی سال¬های اخیر در نتیجه زندگی مصرفی و استفاده روزافزون از مواد شیمیایی محلول در آب، کیفیت آب¬های زیرزمینی به شدت کاهش یافته است. در همین راستا توجه به علل آلودگی این منابع ارزشمند، تعیین و رفع آلودگی از آن¬ها بسیار حائز اهمیت است. در دشت نجف¬آباد، علی رغم طرح¬های تأمین آب موجود حوضه زاینده رود، نیاز روزافزون به آب و کاهش کیفیت آب منطقه و کاهش مقدار آب¬های سطحی، نیاز به آب زیرزمینی را دو چندان می¬کند. بدون شک بهترین حالت شناخت رفتارهای یک سیستم سفره آب زیرزمینی، انجام یک سری پژوهش¬های دراز¬مدت برای هر منطقه خاص می-باشد که با توجه به وضعیت کنونی و سقف محدود بودجه¬های پژوهشی به سختی امکان پذیر است. در این میان با ابزارهایی مانند شبیه¬سازها و مدل¬های عددی می توان با دقتی قابل قبول، شرایطی مشابه آنچه در طبیعت موجود است به وجود آورده و به نتایج رضایت¬بخشی دست یافت. در این پژوهش به منظور بررسی ویژگی¬های کیفی منابع آب زیرزمینی دشت نجف¬آباد، آبخوان از نظر کمی و کیفی شبیه¬سازی شده و مورد مطالعه قرار گرفته است. با توجه به اطلاعات مربوط به چاه¬ها، چشمه¬ها، قنوات، بارندگی، نقشه¬ها، مطالعات ژئوفیزیک منطقه و... شبیه¬سازی هیدرولیکی آبخوان با استفاده از نرم¬افزار MODFLOW برای یک دوره 15 ساله از 1374 تا 1389 انجام شد و ویژگی¬های هیدرودینامیکی آبخوان، نظیر ضریب هدایت هیدرولیکی اشباع خاک (K_s) و ضریب آبدهی ویژه (S_y) برآورد شده است. نتایج نشان¬دهنده هم¬خوانی بسیار خوب بین بارهای آبی محاسباتی و مشاهداتی می¬باشد. در بخش بعدی اطلاعات مربوط به کیفیت آب زیرزمینی دشت نجف¬آباد اعم از EC، TDS و SAR به طور اجمالی و کلی مورد بررسی قرار گرفته است و در نهایت پهنه¬بندی پخش و انتقال این پارامترهای شیمیایی در دشت با استفاده از کد MT3D نرم¬افزار MODFLOW انجام شد و با استانداردهای آیرز و وسکات و نمودار ویلکوکس ارزیابی گردید. نتایج نشان¬دهنده این است که این نوع پارامترهای شیمیایی در بیشتر وسعت منطقه از نظر کیفی متوسط بوده به جز قسمت جنوب¬شرقی منطقه که از لحاظ کیفی نامناسب تشخیص داده شده که باید اقدامات مدیریتی مناسب برای آن لحاظ گردد. عامل آلودگی در این منطقه مصرف بی¬رویه انواع کودهای شیمیایی و سموم گیاهی همراه با تخلیه فاضلاب¬های شهری و صنعتی به رودخانه¬های موجود در دشت است که عمدتاً در این محور واقع شده¬اند و بار آلودگی را پیوسته افزایش می¬دهند. در پایان نیز مقایسه¬ای بین روش MODFLOWبا روش DRASTIC انجام شده که هر دو روش این منطقه را از لحاظ آسیب پذیری کم تا متوسط ارزیابی کردند و نتایج حاصل تقریباً نزدیک به هم بود.