پارسا دکتری تخصصی (PhD) 1400
پدیدآور: حمزه رحیمی
استاد راهنما: سید هدایت ا... نوری زمان آبادی
استاد مشاور: سید ابوالفضل مسعودیان
دانشگاه اصفهان، دانشکده علوم جغرافیایی و برنامه‌ریزی
چکیده

جوامع بشری در دهه‌های آینده همچنان با تغییرات محیطی بیشتری روبرو خواهند شد که باعث افزایش چالش‌های زیادی‌ در سیستم‌های کشاورزی، بهداشتی و رفاهی می‌شود. هدف پژوهش حاضر ارائه راهبردهای سازگاری محلی در کشاورزی برای مقابله با تغییرات محیطی در شهرستان نجف‌آباد است. این پژوهش از نوع پژوهش‌های توصیفی است که به شیوه ترکیبی (طرح اکتشافی متوالی) انجام شده است. در پژوهش حاضر به لحاظ معیار زمان‌بندی، ابتدا داده-های کیفی جمع‌آوری شده‌اند و سپس داده‌های کمی گردآوری شدند. جامعه آماری در مرحله کیفی متشکل از کشاورزان و کارشناسان و متخصصان شهرستان نجف‌آباد هستند، که از روش نمونه‌گیری هدفمند و تکنیک گلوله برفی استفاده شد. نمونه‌گیری از صاحب‌نظران در این پژوهش تا زمانی ادامه پیدا می‌کند که فرایند اکتشاف و تجزیه و تحلیل به اشباع نظری برسد. با این فرایند تعداد 17 کشاورزان و کارشناس و متخصص برای مصاحبه کافی تشخیص داده شد. ابزار گردآوری داده‌ها در بخش کیفی، مصاحبه می‌باشد. در مرحله کیفی پژوهش تحلیل داده‌ها با مدنظر قرار دادن ساختار اصلی تحلیل داده‌ها در رویکرد سیستماتیک نظریه‌ای زمینه‌ای بر مبنای سه شیوه کدگذاری باز، محوری، گزینشی، به انجام رسید در روش کمی برای تعیین حجم نمونه از جدول بارتلت و همکاران استفاده شد که در مجموع 209 نفر کشاورز به روش نمونه‌گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. گردآوری داده‌ها به روش پیمایشی صورت گرفت. در تحقیق حاضر از روش آلفای کرونباخ برای سنجش قابلیت اعتبار ابزار اندازه‌گیری، استفاده گردیده است که مقدار آن بالای 7/0 بود. برای تجزیه و تحلیل داده‌های از نرم‌افزار SPSS و نرم‌افزار PLS استفاده شد. یافته‌های پژوهش نشان داد سطح سازگاری کشاورزان شهرستان نجف‌آباد با تغییرات محیطی بوجود آمده در دو دهه گذشته، در سطح مناسبی نمی‌باشد به طوری که حدود 65 درصد افراد مورد مطالعه عنوان کرده‌اند که هیچ گونه فعالیتی را برای مقابله با تغییرات محیطی به وجود آمده انجام نداده‌اند. عدم سازگاری درصد بالایی از افراد مورد مطالعه را می‌توان ناشی از عوامل اقتصادی در منطقه، پراکندگی اراضی کشاورزی، قطعه قطعه بودن زمین‌های زراعی و نبود یک برنامه الگوی کشت مناسب در دهه‌های گذشته در منطقه و همچنین عدم وجود یک برنامه دقیق و مدون، کاهش میزان آب زیرزمینی و حفر چاه‌های غیرمجاز دانست. این پژوهش یک سری استراتژی‌های سازگاری توسط کشاورزان شهرستان نجف‌آباد ارائه داده است که شامل: 1- تنوع محصول 2- تغییر نوع الگوی کشت 3- استفاده از بذر و واریته‌های مقاوم 4- ارتقاء سیستم‌های آبیاری 5- تغییر فعالیت از زراعت به باغداری 6- تغییر زمان دوره آبیاری، 7- مهاجرت 8- تنوع شغلی و درآمد از خارج از مزرعه می-شود.