برگرفته از کتاب: سیری کوتاه در جغرافیای تاریخی تفرش و آشتیان
نوشته مرتضی سیفی فمی تفرشی

قراء ومزارع متعلقه به طرخوران
کوکان در طرف شمال طرخوران و ربع فرسخ مسافت دارد و مسقط الرأس گوینده خردمند سرخوش میباشد. دادمرز در شمال کوکان و تقریباً هزار قدم با آن فاصله دارد و جمعیت آن چهل پنجاه خانوار می‌شود. اولاده در شمال غربی طرخوران و ده پانزده خانوار جمعیت آن می‌شود.کویین طرف جنوب شرقی طرخوران و جز امامزاده سابق الذکر بنایی عالی ندارد . زار و معین آباد دو مزرعه نزدیک به یکدیگرند. بنسا جنوب غربی طرخوران و اغلب مردم نجیب و سادات در آنجا سکنی دارند و خیلی با نزهت و صفا میباشند. طراران علیا و سفلی هر دو محله معمور و آباد است. الوان علیا و سفلی این قریه نیز معمور و آباد است. دینجرد در جنوب غربی طرخوران و معمور می باشد. قریه طا مولد شریف حکیم نظامی قدس سره و قریه ای معمور است. قریه آقامعین الدین در جنوب غربی طرخوران و پنج شش خانوار جمعیت دارد.
قریه عمران در جنوب غربی و دوسه خانوار جمعیت دارد. کبوران در جنوب غربی طرخوران واقع میتوان گفت خود این قریه قصبه محسوب میشود در کمال آبادی است و بعضی عمارات عالیه دارد. بازرگان و مشهد دو قریه معتبر و آباد و دارای باغات و میوه جات و شکارگاههای خیلی خوبست و می‌توان گفت که از بسکه مردم آن سرگرم نزاع و فتنه و دعاوی باطل با یکدیگر هستند در علم به مسائل و احکام شرعیه فرداً فرد استادی کامل و آوکائی ما هرند. نقوسان هم قریه ای آباد و جزو تفرش است. آب گررو چشمه ای است مابین طا و طراران و آن چشمه آبش در کمال شوری است و اطراف آن را دیواری بنا نهاده و در تابستان از اطراف و جوانب زن و مرد به آن نقطه رفته بنوبت در آن چشمه غوطه میخورند و تصور کنند که این آب برای بثورات سوداویه مفید است. و علاوه بر قراء و مزارع مذکوره بعضی نقاط و چشمه سارها و مزارع مختصر هست که یک فرسخ یا دو فرسخ از تفرش دور و جزو تفرش محسوبست که به ملاحظه اختصار چشم از تذکار آن «پوشید.» 
سپس نویسنده مقاله به ذکر بعضی معاریف رجال تفرش باختصار پرداخته و از عالم ربانی حکیم عارف قدوه ارباب معارف نظامی و مولانا میر محمد صادق طرخورانی و مولانا آقا محمد مؤمن فمی متخلص به داعی و نیز میرزا ابوالقاسم طرخورانی متخلص به هجری پرداخته و اسامی بعضی از شعرای متقدمین و متوسطین تفرش را از روی تذکره ها یادآوری کرده که ما در جای خود به شرح آن خواهیم پرداخت.