سفر به تهران قدیم: تبدیل نام بیماری به بد و بیراه در ادبیات تهرانی‌ها
در دوره قاجار، پیش از ورود پزشکان اروپایی به ایران و در زمانی که اصطلاحات پزشکی به طور گسترده توسعه نیافته بود، اطبای تهرانی از اصطلاحات خاص و جالبی استفاده می‌کردند که امروزه کمتر شنیده می‌شود.
نصرالله حدادی، تهران‌پژوه، به بررسی این اصطلاحات پرداخته و اشاره می‌کند که پزشکان تهرانی به ویژه از القاب خاصی چون احیاء السلطنه، مشیرالحکما، و نصیرالاطبا استفاده می‌کردند تا به عنوان پزشک شناخته شوند و در عین حال مورد احترام قرار گیرند.
اصطلاحات پزشکی تهران قدیم:
- رداد: شکسته‌بند
- کحال: چشم‌پزشک
- محکمه: مطب پزشک، به دلیل نقش حکیم در تشخیص و صدور حکم نهایی برای بیمار
- انترنه: پرستار
بیماری‌های رایج و اصطلاحات آن‌ها:
- باباقوری: بیماری برآمدگی قرنیه چشم
- شقاقولوس: گرفتگی عضلات
- خناق: بیماری که راه گلو را می‌بست و منجر به مرگ می‌شد
- کوفت: بیماری مقاربتی شبیه سیفلیس که به طور عامیانه به معنی بد و بیراه به کار می‌رفت
- یامان: بیماری که به روم اندام منجر می‌شد و معمولاً با مرگ همراه بود
با تأسیس دارالفنون و ورود اصطلاحات پزشکی فرنگی، برخی از این نام‌ها به تدریج از دایره‌المعارف پزشکی کنار گذاشته شدند و اصطلاحات جدیدتر و علمی‌تر جایگزین آن‌ها شدند.
نظر شما