سفرنامه‌ای منتشر نشده از شادروان استاد ایرج افشار به قم
سفرنامه‌ای منتشر نشده از شادروان استاد ایرج افشار به قم
به کوشش میلاد عظیمی
مجله بخارا
سفرنامه‌ای منتشر نشده از شادروان استاد ایرج افشار، یکی از بزرگ‌ترین محققان و ادیبان معاصر ایران، به تازگی منتشر شده است. این سفرنامه به تاریخ سه‌شنبه، هفتم آبان ۱۳۸۵ برمی‌گردد و به قلم خود استاد افشار و به کوشش میلاد عظیمی تهیه شده است.
در این سفرنامه، استاد افشار به بررسی و توصیف سفر خود به قم پرداخته و به خصوص به منطقه لنجه‌رود توجه ویژه‌ای دارد. لنجه‌رود، که در گذشته با نام لنگرود نیز شناخته می‌شد، در نزدیکی قم واقع شده و دارای آثار تاریخی باارزشی است.
سفر به لنجه‌رود: استاد افشار در این سفرنامه به همراه تورج دریایی، ساسانی‌شناس مشهور، به بازدید از چهارطاقی آتشکده لنجه‌رود پرداخت. این آتشکده که در حال حاضر تنها پایه‌هایی از آن باقی مانده، نشانگر تمدن و فرهنگ‌های باستانی ایران است. چهارطاقی لنجه‌رود به عنوان یک مکان تاریخی دارای ارزش زیادی است و استاد افشار به دقت به وضعیت کنونی آن و تغییراتی که در طول زمان بر آن اثر گذاشته، پرداخته است.
استاد افشار در سفر خود به قم و لنجه‌رود، به توصیف وضعیت کنونی این مکان‌های تاریخی و تخریب‌هایی که در اثر گذر زمان بر آن‌ها تأثیر گذاشته، پرداخته و نکات جالب و مهمی را در این زمینه بیان کرده است. همچنین، وی به بررسی آثار باستانی و ارزش‌های فرهنگی مرتبط با این منطقه پرداخته و اطلاعات مفیدی را برای محققان و علاقه‌مندان به تاریخ و فرهنگ ایران ارائه داده است.
منابع و یادداشت‌ها: در این سفرنامه، به رساله‌های مختلف از جمله "دیابطیس" عبداللطیف بغدادی و ترجمه‌های مرتبط با آن نیز اشاره شده است. استاد افشار با دقت به بررسی و تحلیل این منابع پرداخته و اطلاعات ارزشمندی را درباره آن‌ها ارائه کرده است.
این سفرنامه که به قلم استاد ایرج افشار و به کوشش میلاد عظیمی تهیه شده، نمایانگر دقت علمی و شایستگی‌های پژوهشی استاد افشار در زمینه تاریخ و فرهنگ ایران است و به محققان و علاقه‌مندان به این حوزه، منبعی غنی و ارزشمند از اطلاعات تاریخی و فرهنگی ارائه می‌دهد./همیار
سفرنامه‌ای منتشر نشده از شادروان استاد ایرج افشار به قم
به کوشش میلاد عظیمی
مجله بخارا
چون سه‌شنبه هفتم آبان ۱۳۸۵ دکتر علی خواجه[دهی] از میانه آمده بود و از دکتر هوشنگ دولت‌آبادی خواستم شب بیاید که با هم باشیم، بیشتر صحبت درباره کتاب دیابطیس[۱] عبداللطیف بغدادی [ (۵۵۷-۶۲۹)] است که چندی پیش در کویت به همراه رساله «حواس» او چاپ شده است[۲] و دکتر غلامرضا بنابی (مقیم امریکا) کپی آن را به دکتر خواجه‌دهی (مقیم میانه) داده است که ترجمه کند[۳]. زود خوابیدیم که بامداد پگاه بتوانیم برخاسته، به سفری که برایم در پیش بود بروم. چای و نان صبحگاهی را با دکتر خواجه‌دهی ساعت شش خوردیم و نشست تا تورج دریایی رسید و سه نفری راه افتادیم به طرف غرب تهران. دکتر خواجه‌دهی را نزدیک بیمارستان هزار تختخوابی پیاده کردم و با تورج به سوی سفر تازه راه افتادم. هنوز ده روز از سفر پیش نمی‌گذرد که باز راهی سفر شدم.
لنجه‌رود قم
تورج دریایی ساسانی‌شناس است و گوشه‌هایی از ایران را دیده نه همه منطقه‌ها را. حال که با هم سفری شدیم گفتمش که این بار نخستین چیزی را که نشانت می‌دهم یک ستون از چهارطاقی آتشکده لنجه‌رود (لنگرود) قم است؛ درست چسبیده به قم. این چهارطاقی که حدود دو متر از پایه‌اش برجا مانده و مقداری از سنگهای این را هم کنده و کنارش دسته کرده‌اند که ببرند. آثار یک ستون شرقی هم مشهود است ولی دو ستون دیگر را محو کرده‌اند.
اگر کسی بخواهد این مقام را ببیند از قم – در راه قدیم کاشان- که بیرون می‌آید، پس از ده کیلومتر، روبه‌روی باغی پردرخت کاج و سرو (دارالایتام) باید بایستد؛ دویست مترکه به طرف شمال برود، بقایای جرز سنگی باقی است. از کسی [که] آنجا بود پرسیدم شما این را چه می‌گویید؟ گفت: پدرانمان می‌گفتند لنگه‌ها و دوتا بود. سنگهای یکی را به تدریج برده‌اند. دریایی دید و عکس برداشت تا ببیند که فرنگی‌ها از آن یادی‌ها کرده‌اند یا نه.
۱.اصل: دیابطوس.
۲. مقالتان فی الحواس و مسائل طبیعیه ؛ رساله للاسکندر فی الفصل؛ رساله فی المرض المسمی دیابیطس، عبداللطیف‌بن‌یوسف البغدادیدراسهو.۱۹۷۲/۱۳۹۲ق تحقیق بول غلیونجی و سعید عبده، کویت، وزاره الاعلام ،
۳. چند سال بعد این ترجمه با مقدمه ای از ایرج افشار چاپ شد؛ رساله بیماری قند، عبداللطیف بغدادی، ترجمه علی خواجه دهی، تبریز، انتشارات ستوده،۱۳۸۹.در مقدمه استاد افشار شرح مفیدی درباره دکتر خواجه دهی و دکتر بنابی هست.
نظر شما