با درگذشت ابوسعید ایلخانی در سال 736 هجری قمری، ایران به یکباره دچار آشوب، تشتت و پراکندگی شد. این دوره نه تنها به فروپاشی حاکمیت مرکزی منجر گردید، بلکه موجب پیدایش سلسله‌های محلی و امراهای مستقل شد که مدیریت بسیاری از مناطق از جمله قم را به دست گرفتند.

از زمان حمله مغول تا تشکیل دولت صفویه، در برخی از مناطق ایران، خاندان‌های محلی معتبر و متنفذ نقش بارزی در حکمرانی داشتند. قم نیز از جمله مناطقی بود که تحت نفوذ خاندان‌های محلی اداره می‌شد. در نیمه نخست قرن هشتم، خاندان صفی قدرت را در قم به دست گرفتند. این خاندان‌ها و شخصیت‌های محلی، حتی در دوره تیموریان نیز نقش خود را حفظ کردند.

در این دوران، با وجود اینکه نمایندگان و فرمانروایان منصوب دربار سلطنتی هرات در قم حضور داشتند، ولی نفوذ خاندان‌های محلی مانند علی صفی همچنان به قوت خود باقی بود. خانواده صفی نه تنها در اداره امور محلی قم نقش داشتند، بلکه توانستند در برابر نفوذ بیشتر تیموریان مقاومت کنند. والیان قم اغلب از سرداران بزرگ تیموری و ترکمان بودند، اما نفوذ خاندان‌های محلی در اداره شهر همچنان ادامه داشت.

در مجموع، دوره ملوک‌الطوایفی در ایران، به ویژه در قم، نشان‌دهنده توانایی و نفوذ خاندان‌های محلی در مدیریت مناطق خود بود. این خانواده‌ها، با بهره‌گیری از شرایط سیاسی و بهره‌برداری از ضعف حکومت مرکزی، توانستند نقش مهمی در حفظ و توسعه فرهنگی و اجتماعی قم داشته باشند.

دوران تحولات سیاسی و فرهنگی قم از دوره غزنویان تا حکومت‌های محلی، شاهد تغییرات و دگرگونی‌های عمیقی بوده که تأثیرات آن را همچنان در ساختار اجتماعی و فرهنگی این شهر می‌توان مشاهده کرد. این تغییرات، اگر چه گاهی همراه با آزار و اذیت مردم شهر بوده، ولی در نهایت به شکل‌گیری هویت فرهنگی و اجتماعی قم انجامیده است.