مقدمه

در دوران سلطنت مظفرالدین شاه قاجار، شهر قم از منظر توجهات سیاسی و اقتصادی چندان مورد توجه واقع نشد. این نکته اما به این معنا نیست که شهر قم در این دوره‌ از تحولات بی‌بهره مانده باشد. سفرهای مظفرالدین شاه به قم و اقدامات خاصی که در این دوران رخ داده، تا حدی به رونق و بازسازی این شهر کمک کرد.

مسافرت‌های مظفرالدین شاه به قم

مظفرالدین شاه چندین بار در طول دوران سلطنت خود به قم سفر کرد. قبل از ورود او به شهر، مأمورین دولتی موظف بودند تا جاده تهران به قم را تسطیح و ترمیم کنند، و همچنین نظافت و عمران شهر را فراهم آورند. این اقدامات به نوعی باعث بهبود شرایط فیزیکی و زیرساختی قم شد.

تبعید رجال سیاسی به قم

یکی از روش‌های سیاسی مظفرالدین شاه، استفاده از قم به عنوان مکانی برای تبعید رجال سیاسی بود. از جمله این افراد، «امین السلطان» بود که حدود ۲۲ ماه در قم تحت تبعید قرار داشت. این حضور تاثیرات مثبتی بر روی توسعه و عمران شهر داشت.

اقدامات امین السلطان در قم

در دوران اقامت خود در قم، امین السلطان ایوان آئینه را بنا کرد و صحن جدید را که به وسیله پدرش ناتمام مانده بود، تکمیل کرد. همچنین، او گلدسته‌های ایوان آئینه را ساخت که با ارتفاع ۴۲.۸۰ متر، از بزرگترین گلدسته‌های آستان مقدس حضرت معصومه به شمار می‌آیند. این اقدامات باعث شد تا قم به یک مرکز مذهبی و فرهنگی مهم‌تر تبدیل شود.

پایان دوران امین السلطان

پس از تبعید و بازگشت به قدرت، امین السلطان نقش مهمی در سیاست‌های داخلی و خارجی ایران ایفا کرد. اما او به علت وابستگی به روسیه و دادن امتیازات اقتصادی به آن کشور، با مخالفت شدید علما روبرو شد. علما او را تکفیر کرده و نوکر اجانب خواندند، که در نهایت منجر به عزل او توسط مظفرالدین شاه شد.

نتیجه‌گیری

اگرچه مظفرالدین شاه به طور کلی توجه چندانی به قم نداشت، اما اقدامات خاصی مانند سفرهای متعدد به قم و تبعید رجال سیاسی به این شهر، موجب بهبود برخی از زیرساخت‌ها و پیشرفت‌های عمرانی در قم شد. حضور شخصیت‌های سیاسی همچون امین السلطان و اقدامات عمرانی وی، باعث تقویت جنبه‌های مذهبی و فرهنگی شهر قم گردید.

منابع

1. افضل التواریخ، افضل الملک، ج۱.
2. افضل التواریخ، افضل الملک، ج۲.
3. خاطرات امین الدوله.