میرزا عبدالعظیم قریب گرکانی
میرزا عبدالعظیم قریب گرکانی، نزدیک به یک صد سال پیش، نیمه شبی در روستای گرکان (با فتح ‘گاف’ و ‘را’ و اضافه ‘کاف’ و ‘الف’ و ‘نون’) از توابع آشتیان به دنیا آمد. او حدود هفتاد سال از زندگی خود را به تدریس زبان و ادب فارسی و آموزش و پرورش جوانان کشور گذراند. عده زیادی از ثمره دانش او بهرهمند شدند و رجال دانش، ادب، سیاست و نظام معاصر ایران، دستپروردگان او بودند.
تولد میرزا عبدالعظیم در نوزدهم رمضان ۱۲۹۶ قمری رخ داد. پدرش، میرزا علی سررشتهدار، از مردم گرکان بود. عبدالعظیم خان، مقدمات زبان فارسی و عربی و دانشهای متداول روز را در گرکان و در منزل پدرش تکمیل کرد. پدرش به او میگفت: «به تکمیل نفس و تحصیل علم از آن نظر بپرداز که پیش نفست شرمنده و خجل نباشی و اگر به جاه و مقامی هم نرسی، پیش خود سربلند و سرفراز بمانی.» این نصیحت همواره راهنمای او بود.
تحصیلات میرزا عبدالعظیم در سال ۱۳۱۱ قمری با سفر به تهران ادامه یافت. او نزد برادر بزرگترش، مرحوم میرزا غلامرضا، که در زبان و ادب عرب و علوم ریاضی استاد بود، به تحصیلات خود ادامه داد. وی «مطول» را نزد مرحوم آقاشیخ باقر تهرانی و قوانین و شرح مطالع و دانشهای نجوم و هیئت را نزد سید محمدجواد قاهانی آموخت. در مدرسه حاج ابوالحسن، اصول را نزد سید محمد جمارانی یاد گرفت و منطق و حکمت را در مدرسه سپهسالار به کمک مرحوم میرزا طاهر تنکابنی فرا گرفت. او در دارالفنون نیز به یادگیری زبان فرانسه پرداخت و موفق به اخذ تصدیق شد.
تدریس او در سال ۱۳۱۷ قمری با تدریس در مدرسه علمیه آغاز شد. از سال ۱۳۲۰ در مدرسه سیاسی قدیم و مدرسه ایران و آلمان مشغول به تدریس شد و در سال ۱۳۳۰ قمری در دارالفنون و سپس در دارالمعلمین مرکزی (نخستین دوره تأسیس آن) تدریس خود را آغاز کرد. پس از تأسیس دانشگاه تهران، او در دانشکده ادبیات و علوم انسانی با رتبه استادی تدریس خود را ادامه داد.
در پانزدهم اردیبهشت ۱۳۲۶ به مناسبت هفتادمین سال تولد و پنجاهمین سال خدمات فرهنگی وی، مجلس بزرگداشتی در دانشگاه تهران برگزار شد. در این مراسم از مساعی و خدمات وی تقدیر به عمل آمد و بسیاری از استادان، دانشمندان و رجال عالیرتبه کشور شرکت داشتند.
آثار او شامل تصحیح و تحشیه متون کلاسیک مانند کلیله و دمنه، اخبار براکمه، گلستان و بوستان سعدی و چندین کتاب درسی سودمند بود. وی همچنین به جمعآوری کتابهایی در موضوعات مختلف پرداخت و کتابخانهای با چهار هزار جلد کتاب ادبی، تاریخی و سیاسی تاسیس کرد.
میرزا عبدالعظیم خان قریب، مردی اهل قلم با سبک نویسندگی روان و ساده، با آثاری که همیشه مورد استفاده اهل فضل و ادب بوده، خاطرهای جاودان از خود به جا گذاشت. درود بر روان تابناکش باد.
نظر شما