موضوع : شهرشناسی | تفرش شناسی

محمد تقی ضیاء لشکر

محمد تقی ضیاء لشکر، معروف به مستشار اعظم و متخلص به دانش، فرزند میرزا حسین وزیر تفرشی بود. ولادت او در سال ۱۲۴۰ خورشیدی صورت گرفت و وفات او در سال ۱۳۲۶ خورشیدی در تهران رخ داد.

محمد تقی دانش درباره خود نوشته است:

“خدیو ملک سخن مستشار اعظم شاه، ضیاء لشکر دانش محمد نقی بلورم.”

محمد تقی ضیاء لشکر، دارای مثنوی و دیوان اشعاری است که در سال ۱۳۳۷ خورشیدی با شماره ۴۸۷ توسط دانشگاه تهران به چاپ رسیده است. اشعار دانش، گذشته از جنبه کلاسیک، از لحاظ روشن‌سازی تحولات ادبی، به‌ویژه در ربع آخر سده سیزدهم هجری و بیست سال اول سده چهاردهم، دارای اهمیت بسیاری هستند.

زادگاه محمد تقی دانش، شهر تهران است. او در ایام جوانی در خدمت میرزا علی محمد صفا به فراگیری هنر خطاطی پرداخت و در محضر مرحوم ملا عبدالصمد یزدی و مرحوم میرزا ابوالحسن جلوه، زبان عربی، ادب، حکمت و علوم متداول زمان خود را فرا گرفت.

دانش در ابتدا در خدمات دولتی، در دبیرخانه میرزا علی اصغرخان اتابک، شغل منشی‌گری داشت و سپس مدتی نیز در آذربایجان، در دیوان انشاء ولایت‌عهد به کار پرداخت. در اوایل مشروطیت به جمع آزادیخواهان پیوست و بعد از سقوط محمد علی شاه در سال ۱۳۲۷ هجری قمری، به سمت رئیس دادگستری فارس منصوب شد و به فعالیت پرداخت. فرمان مشروطیت به خط دانش نوشته شد و میرزا شکرالله مذهب نیز خاتمه هر مطلب و فواصل فرمان را با آب طلا گلی افکنده بود تا جای قلم بردن نباشد.

آثار محمد تقی دانش، مستشار اعظم، عبارتند از:

  1. دیوان قصاید، غزل‌ها و مقطعات – چاپ دانشگاه تهران
  2. نوشین روان در شرح پادشاهی انوشیروان
  3. ن والقلم در تشریح حال خطاطان – در سه مجلد
  4. بحر محیط – در دوازده جلد و بحیره، خلاصه‌ای از بحر محیط
  5. اکسیر اعظم – در چهار جلد
  6. لالی شاهوار
  7. جنت عدن به روان بوستان سعدی و فردوس برین به سبک گلستان
  8. دیوان حکیم سوری – در سه جلد
  9. بیان حقیقت در تشریح حال خود
  10. مجمع الامثال فارسی

محمد تقی دانش علاوه بر تسلط بر انواع سخن از نظم و نثر، دقایق هنر موسیقی را نیز به‌خوبی می‌دانست و صاحب تصانیف بسیاری بود. در زمینه فولکلور نیز دوبیتی‌ها و قطعاتی به گویش کاشی و اصفهانی دارد. روانش شاد باد.

نظر شما