اصفهان تا ابتدای قرن چهارم هجری تحت سلطه خلفای عباسی بود. در سال ۳۱۹ هجری، مرداویج زیاری، پسر زیار، که ابتدا به عنوان یکی از تابعان حکمرانان علوی مازندران شناخته می‌شد، سر به شورش برداشت و استقلال خود را اعلام کرد. او فرمانروای ری شد و پس از چندین نبرد با ماکان کاکی، سردار دیلمی، موفق شد کنترل طبرستان را نیز به دست گیرد. سه پسر بویه ماهیگیر به نام علی، حسن و احمد، که در گذشته در لشکر ماکان خدمت می‌کردند، از این زمان به خدمت مرداویج پیوستند. مرداویج حکومت کرج را به علی سپرد و همان سال جبال را فتح نمود و اصفهان نیز که بخشی از ایالت جبال بود، به قلمرو او افزوده شد.

خلیفه عباسی المقتدر العباسی حکومت مرداویج را بر نواحی فتح‌شده به شرط تخلیه اصفهان به رسمیت شناخت، اما بعد از قتل خلیفه، مرداویج اصفهان را در قلمرو خود نگه داشت. پس از ستیزهای مختلف، در سال ۳۲۲ هجری خلیفه القاهر باله تصمیم گرفت که مرداویج به شرط ترک اصفهان، بر سر کار خود باقی بماند. مرداویج این شرط را پذیرفت و به برادرش وشمگیر، فرماندهی اصفهان را سپرد تا شهر را به فرستاده خلیفه واگذار کند. اما با کنار رفتن القاهر باله از خلافت، مرداویج مجدداً اصفهان را در قلمرو خود نگه داشت.

مرداویج با جاه‌طلبی قصد داشت ایران را از تسلط اعراب پاک کند و شکوه شاهنشاهی ساسانی را بازگرداند. او پذیرایی خود را در کاخ‌های آماده شده توسط پسر احمد ابودلف، یکی از کارگزاران معروف دربار عباسی، در اصفهان انجام می‌داد. این کاخ‌ها که از زیباترین بناهای آن دوران بودند، برای استقبال از مرداویج تعمیر و آماده سازی شدند.

با پایان تعمیرات و زینت‌بخشیدن باغ‌های اطراف، مرداویج با لشکری بین ۴۰ تا ۵۰ هزار نفر وارد اصفهان شد. در سال ۳۲۳ هجری، وی طرحی برای حمله به بغداد و براندازی خلافت عباسیان در سر داشت. او قصد داشت بعد از گذراندن زمستان، مسیر شگرف خود را به سمت بغداد آغاز کند. مرداویج نقشه داشت تا طاق کسری و ایوان مدائن در تیسفون را به شکوه سابق‌شان بازگرداند تا پس از نابودی خلیفه، همانند شاهنشاهان ساسانی بر تخت سلطنت بنشیند.

اما رویاهای مرداویج با خیانت نابود شد. در توطئه‌ای که توسط برخی از غلامان ترک و به تحریک مخالفان سازماندهی شده بود، مرداویج در ۱۳ بهمن سال ۳۲۳ در حمام به قتل رسید. این رویداد نشان داد که جاه‌طلبی‌های وی در مواجهه با دشمنی‌های درونی و بیرونی میدان اجرا نداشت.