پارسا کارشناسی ارشد 1399
پدیدآور: امین نریمانی 
استاد راهنما: محسن رفیعی 
استاد مشاور: روح اله مهدیون
دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی
چکیده

وجود کلاس‌های چندپایه در نظام آموزشی به‌خودی‌خود به‌عنوان یک چالش و محدودیت تلقی می‌شود، وجود مجموعی از مشکلات، مسائل و تنگناها، عرصه ارائه خدمات آموزشی را بر معلمان و مدیران آموزشی تنگ‌تر کرده‌اند. راهبران آموزشی به‌عنوان جزئی دخیل در آموزش مدارس چندپایه در حال فعالیت هستند. در این پژوهش سعی شده است تجارب زیسته معلمان چندپایه از نقش راهبران آموزشی در بهبود وضعیت آموزش مدارس چندپایه شهرستان چاراویماق موردبررسی قرار گیرد. روش تحقیق کیفی و از نوع پدیدار شناختی تفسیری می‌باشد. ابزار گردآوری اطلاعات، مصاحبه کیفی نیمه سازمان‌یافته هست. درواقع مصاحبه‌ها در زمان‌های 20 تا 30 دقیقه بین معلمان مدارس چندپایه شهرستان چاراویماق صورت پذیرفته است. جامعه موردپژوهش، تعداد 158 نفر از معلمان مدارس چندپایه روستایی مقطع ابتدایی شهرستان چاراویماق در سال تحصیلی 98-99 می‌باشند. روش نمونه‌گیری به‌صورت هدفمند ملاک محور بوده و معلمان بر مبنای اینکه در سال تحصیلی 99-98 در حال خدمت در کلاس‌های چندپایه باشند انتخاب‌شده‌اند. برای تعیین حجم نمونه از اشباع نظری داده‌ها استفاده شده‌است. بدین معنی که فرایند انتخاب نمونه تا جایی ادامه یافت که دیگر هیچ داده جدیدی پدیدار نشده و به عبارتی داده‌ها پس از انجام 21 مصاحبه به اشباع لازم رسیدند. طی مصاحبه‌ها آموزگاران مدارس چندپایه تجربیات خود را از نقش و فعالیت‌های راهبران بیان نمودند که با روش هفت مرحله‌ای کلایزی مورد تحلیل قرارگرفته و پنج مضمون به دست آمد که عبارت‌اند از: کمک راهبران به امور اجرایی مدرسه، کمک راهبران به معلمان، نقش راهبران در مورد دانش‌آموزان با اختلال یادگیری، کمک راهبران در مورد امور اداری، اقدامات راهبران در مورد امور آموزشی. این مضمون‌ها از خلاصه‌نویسی زیر مضمون‌های مثل اقدامات مربوط به امکانات رفاهی-آموزشی، نظارت انضباطی و قانونی ، کمک‌های آموزشی، کمک‌های روانی، کمک‌های آموزشی به دانش‌آموزان دارای اختلال یادگیری، ارجاع دانش‌آموزان دارای اختلال یادگیری، امور ارتباطی و اداری مدرسه، اقدامات آموزشی مربوط به معلمان، اقدامات آموزشی مربوط به دانش‌آموزان به وجود آمدند. در حالت کلی می‌توان از این پژوهش دریافت کرد که از دیدگاه معلمان مدارس چندپایه راهبران آموزشی به دو گروه تقسیم می‌شوند. گروه اول همچون گذشته از روش‌های سنتی و مچگیرانه برای امر نظارت و راهنمایی آموزشی استفاده می‌کنند و کمبود و کاستی‌های خود را با این روش پوشش می‌دهند؛ اما گروه دوم با داشتن توانمندی لازم نقش و تأثیر بسزایی در بهبود وضعیت آموزش مدارس چندپایه دارند. یافته‌های حاصل به‌صورت تیتروار به شرح زیر است: 1- راهبران به‌عنوان نقشی سازمانی که وظیفه اصلی‌شان رسیدگی با مسائل آموزشی است؛ به طبع شرایط منطقه و یا به علت برخی مشکلات حاکم بر مدارس چندپایه منطقه‌ی محرومی چون چاراویماق، عمده نیروی خود را صرف آموزش نکرده و سعی در حل‌وفصل سایر مسائل در کنار پرداخت به مسائل آموزشی دارند. 2- راهبران علاوه بر مسائل آموزشی در زمینه کمک‌های روانی به معلمان و دانش‌آموزان تأثیرگذارند. 3- راهبران به‌عنوان پل ارتباطی اداره آموزش‌وپرورش منطقه و همچنین ناظر بر اجرای بخشنامه‌ها و دستورات بالادستی در حال تلاش هستند. 4- راهبران در زمینه توجه و سازمان‌دهی دانش‌آموزان دارای اختلال یادگیری در تلاش بوده و زمینه را برای عدم طرد آن‌ها فراهم می‌آورند. 5- راهبران برای بهبود آموزش سعی در تغییر روش تدریس معلمان و افزایش آگاهی آنان دارند؛ همچنین در همین زمینه سعی دارند ضمن شناسایی عوامل مخل یادگیری، راهکارهای بهبود وضعیت را ارائه داده و بر اجرای آن نظارت داشته باشند.