الکسی ناوالنی، رهبر مخالفان روسیه، که در زندانی در شمال قطب شمال درگذشت، همچنان به عنوان نماد مقاومت در برابر فساد دولتی در روسیه شناخته می‌شود. مستند "ناوالنی" که در سال ۲۰۲۲ برنده جایزه اسکار شد، روایتی از آخرین لحظات آزادی اوست. این فیلم به وقایعی که منجر به زندانی شدن او برای همیشه شد، پرداخته است.

در ابتدای این مستند، کارگردان از ناوالنی درباره احتمال مرگش سوال می‌پرسد، اما او به جای پاسخ مستقیم، این سوال را به آینده موکول کرده و گفته است: «بگذار این سوال در فیلمی دیگر مطرح شود، فیلم شماره دو.»

این فیلم در واقع، تیزری برای فیلم دوم نبود؛ بلکه روایت‌گر آخرین لحظات زندگی آزاد ناوالنی بود، قبل از دستگیری و زندانی شدن مادام‌العمر او. او در نهایت، در فوریه گذشته در زندانی واقع در شمال روسیه جان باخت.

ناوالنی در طول بیش از یک دهه، چهره‌ای برجسته در مبارزه با فساد دولتی بود. او از طریق وبلاگ و کانال یوتیوب خود فساد در دولت را فاش می‌کرد و همچنین در سال ۲۰۱۸ برای شهرداری مسکو نامزد شد. او همچنین تلاش کرد تا برای ریاست‌جمهوری رقابت کند، اما از شرکت در انتخابات منع شد.

در سال ۲۰۲۰، طی یک پرواز بر فراز سیبری، ناوالنی دچار ضعف شد که این حادثه نیز در مستند ثبت شده است. گمان می‌رود که او با عامل عصبی نوویچوک مسموم شده باشد. ناوالنی پس از بهبودی در آلمان، بلافاصله پس از بازگشت به مسکو دستگیر شد.

در لحظات پایانی مستند، ناوالنی به سوال کارگردان درباره خطراتی که پذیرفته بود، پاسخی جدی می‌دهد و می‌گوید: «پیام من برای زمانی که کشته شدم بسیار ساده است: تسلیم نشوید.»

خاطرات ناوالنی، که پس از مرگ منتشر شد و "میهن‌پرست" نام دارد، حاوی این جمله است: «اگر بالاخره مرا بکشند، این کتاب یادبود من خواهد بود.» اگرچه صدای ناوالنی خاموش شده است، اما همسرش یولیا ناوالنایا پیام او را به اشتراک می‌گذارد و اکنون رهبری جنبشی را که همسرش آغاز کرده بود، بر عهده دارد. او همچنان علیه قدرت ولادیمیر پوتین مبارزه می‌کند.

یولیا در مصاحبه‌ای با آری شاپیرو از NPR درباره کتاب همسرش صحبت کرد و اظهار داشت که این کتاب نگاهی جامع به شخصیت مثبت و شاد او است. او می‌گوید: «فکر می‌کنم این حس مثبت‌نگری نوعی قدرت فوق‌العاده او بود و به همین دلیل بود که او این‌قدر محبوب بود. از یک سو، او رهبر اپوزیسیون روسیه بود و از سوی دیگر، می‌خواست مردی عادی باشد که در همسایگی مردم زندگی می‌کند.»

یولیا افزود: «او واقعاً بامزه بود. در لحظات سخت، خیلی می‌خندید و این موضوع به او قدرت زیادی می‌داد.»

این گزارش بازتابی از میراث ناوالنی است؛ مردی که حتی در شرایط سخت، تسلیم نشد و صدای خود را خاموش نکرد.