تهران قدیم، علاوه بر معماری و سبک زندگی خاص، آداب و رسوم جالبی در زمینه غذا و مهربانی داشت که امروزه بسیاری از آنها به فراموشی سپرده شده‌اند. در این مقاله به برخی از این سنت‌های زیبا می‌پردازیم.

مهربانی با شاگرد و همسایه:

دهن‌چشان و ته‌ظرف: استادکاران و صاحب‌کاران، مقداری از غذا یا تنقلات خود را به شاگردان و پادوها می‌دادند تا “دهنشان شیرین شود”. گاهی نیز بخشی از ناهار خود را برای آنها کنار می‌گذاشتند که به آن “ته‌ظرف” می‌گفتند.

تکه همسایگی: خانواده‌ها در صورت پخت غذای خوشمزه و معطر، مقداری از آن را برای همسایه‌ها، به‌ویژه خانواده‌هایی که بیمار، کودک یا زن باردار داشتند، می‌فرستادند. این کار، “تکه همسایگی” نام داشت و نشانه‌ای از دوستی و صمیمیت بین همسایه‌ها بود.

نیم‌پرس شاگردها و پادوها: رستوران‌داران به شاگردها و پادوهایی که برای خرید غذا به رستوران می‌آمدند، نیم‌پرس غذا می‌دادند تا در حین انتظار گرسنه نمانند. به این غذا، “دهان‌گیره” می‌گفتند.

لقمه مفتکی، داستانی جالب از گذشته:

در دوره قاجار، رستورانی وجود داشت که غذاها را به صورت دو یا چند نفره عرضه می‌کرد. گاهی افراد برای صرفه‌جویی در هزینه، به دنبال کسی می‌گشتند تا با او شریک شوند. اگر تعداد نفرات بیشتر از حد مورد نیاز می‌شد، آشپز برای ساکت کردن اعتراض‌ها، لقمه‌ای بزرگ گوشت به آنها می‌داد. به این لقمه “مفتکی” و به کسانی که این لقمه را می‌خوردند، “مفتخور” می‌گفتند.

یادگاری از روزهای صفا و صمیمیت:

این رسوم، نشان‌دهنده مهربانی، همدلی و صمیمیت مردم تهران قدیم بود. اگرچه امروزه بسیاری از این آداب به دست فراموشی سپرده شده‌اند، اما یادآوری آنها می‌تواند الهام‌بخش ما در زندگی امروزی باشد.