دوشنبه 18 تیر ,1375 8 ژوئیه ,1996 سال چهارم , شماره 1012

تهیه واکسنهای گیاهی برای حیوانات, در چهار سال آینده امکانپذیر
است ,اما استفاده انسانی از واکسنها, به تحقیقات بیشتری نیاز
دارد

روشهای مهندسی ژنتیک, رویکرد دوباره به سوی گیاهان را امکانپذیر
ساخته است

مصرف موزی که با روشهای مهندسی ژنتیک تهیه می شود, درقرن 21 جایگزین
تزریق واکسن خواهد شد.
به گزارش خبرگزاری رویتر, دانشمندان امیدوارند تابا ایجاد تغییرات
ژنتیکی در گیاهان, واکسن های ارزان قیمتی برای پیشگیری از بروز
بیماری ها تهیه کنند. در این صورت, در آینده ای نه چندان دور به جای
تزریق واکسن, می توان میوه های تهیه شده با روشهای مهندسی ژنتیک مصرف
کرد و در مقابل بیماری ها مصونیت یافت . بدین گونه , کودکان قرن ,21 از
شر درد سوزن واکسن های مختلف رهایی یافته و به جای تزریق واکسن, موز
و یا سیبی را که با روشهای مهندسی ژنتیک تهیه شده است, مصرف خواهند
کرد.
چارلز آرزن از دانشگاه کرنل در مقاله اخیرش در این مورد می نویسد:
هدف تهیه واکسن از گیاهان, دستیابی به روشی ارزان و قابل دسترسی در
کشورهای جهان سوم بوده تا آنان را از شر بیماری های کشنده ای چون وبا
و اسهال میکربی رهایی بخشد. ایان کوبیت, سرپرست طرح تهیه واکسن از
میوه ها به کمک مهندسی ژنتیک, می گوید: در دهه آینده, واکسن گیاهی به
صورت وسیعی مورد استفاده انسانها قرار خواهد گرفت. اکنون, پژوهشگران
با کشت گیاهان مختلف, در صدد یافتن گیاهان مناسب برای اجرای طرح
تهیه واکسن هستند. روش کار بدین گونه است: ابتدا پژوهشگران, با
ایجاد تغییراتی در ویروس مورد نظر در آزمایشگاه, آن را به یک برگ
گیاه منتقل می سازند; سپس همزمان با رشد این گیاه, ویروس مزبور به
سایر قسمتهای گیاه نیز راه می یابد; سرانجام ویروس تمام بخشهای گیاه
را در برمی گیرد, ولی به دلیل تغییراتی که قبلا پژوهشگران در آن
ایجاد کرده اند, گیاه را نابود نمی کند. کوبیت اعتقاد دارد که این
روش, از سایر روشها کارآمدتر است; زیرا در روشهای دیگر که تغییرات
ژنتیکی در خودگیاه صورت می گیرد, مرحله جداسازی ویروس, دشوارتر
خواهد بود. اما در این روش ,پس از رشد گیاه, برگهای آن کنده و خورد
می شوند, مرحله بعدی نیز جداسازی است که تقریبا دو گرم در هر
کیلوگرم آن, مناسب تهیه واکسن خواهد بود. با به کارگیری روشهای
مشابه می توان برای حیوانات و دام ها نیز واکسن تهیه کرد. تهیه واکسن
برای حیوانات بسیار ساده تر بوده و زودتر به بازار مصرف خواهد
رسید.
اکسیس شرکتی که تحقیقات تهیه واکسن گیاهی را انجام می دهد, طرحهای
پژوهشی در مورد تهیه واکسن برای بیماری های ایدز, مالاریا, سرخک ,
هپاتیت ب و انفلوآنزا را در دست دارد. پژوهشگران این شرکت, همچنین
در صدد یافتن راههای تازه مقابله با عفونت های قارچی و درمان سرطان
روده هستند. به گفته کوبیت, تهیه واکسن های گیاهی برای حیوانات ,
در چهارسال آینده امکان پذیر خواهد بود; اما استفاده انسانی از این
واکسن ها, تحقیقات و مطالعات بیشتری نیاز دارد; از این رو دانشمندان ,
استفاده انسانی از واکسن های فوق را در هشت سال آینده قطعی می دانند.
تا 50 سال گذشته , بیشتر داروهای مصرفی , گیاهی بودند; اما از 50 سال
گذشته تاکنون اغلب داروهای جدید در آزمایشگاههای داروسازی تهیه
شده اند. امروزه, استفاده از روشهای مهندسی ژنتیک رویکرد دوباره به
سوی گیاهان را امکان پذیر ساخته است. پژوهشگران اعتقاد دارند استفاده
از گیاهان در ساخت واکسن بسیار ارزان تر خواهد بود.
دکترجولیان برک استاد بیوشیمی در دانشگاه ساسکس در برایتون
انگلیس می گوید: کار تهیه این گونه واکسن ها را نباید ساده انگاشت و
مهندسان ژنتیک باید نشان دهند که توانایی کنترل چگونگی استفاده از
واکسن هایی که تهیه کرده اند را دارند. دکترگریگوری در این مورد
می گوید: پیشرفتهایی که تا به حال در تهیه سیب زمینی با استفاده از
روشهای مهندسی ژنتیک صورت گرفته است, نشان دهنده آن است که این
نظریه ها تحقق خواهند یافت. پژوهشگران توانسته اند با خوراندن این
سیب زمینی ها به موشهای آزمایشگاهی, آنان را علیه بیماری ها ایمن
سازند. این سیب زمینی ها پس از پخته شدن, خاصیب خود را از دست می دهند.
پژوهشگران, میوه های خام به ویژه موز را برای تهیه واکسن برای
انسانها مناسب تر تشخیص داده اند. تهیه موز به رنگهای مختلف برای
ایجاد مصونیت در مقابل بیماری های مختلف, از اهداف اساسی این
پژوهشگران است که در آینده ای نزدیک مورد استفاده همگان قرار خواهد
گرفت.