میدان میر، بیتالنور و ستّیه
میدان میر در خیابان عمار یاسر، کوچه ۱ (بیتالنور) واقع شده است. این میدان که در حال حاضر به فضای سبز تبدیل شده، دارای ویژگیهای تاریخی و مذهبی خاصی است. در بخش جنوبی میدان، مسجد و مدرسه ستیه قرار دارد که به عنوان محل اقامت حضرت معصومهسلاماللهعلیها در سال ۲۰۱ هجری قمری شناخته میشود. در اینجا حضرت معصومه به مدت ۱۷ روز در خانه موسی بن خزرج اقامت داشتند. در بخش شرقی میدان، پژوهشسرای دانشآموزی زریناقبال واقع شده و در غرب آن، یک حلوایی سنتی قرار دارد. از غرب به خیابان عمار یاسر و از شرق به مسجد و گذر صادق میرسد. در شمال میدان، کوچه سنگفرش شدهای وجود دارد که به محله، گذر و آبانبار لبچال منتهی میشود.
این میدان قبلاً بخشی از محله الوندیه بود که یکی از ده محله قدیمی قم تا اواخر دوران قاجار به شمار میرفت. اما با احداث خیابانهای جدید در دهههای ۳۰ و ۵۰، این محله از الوندیه جدا شد.
تاریخچه میدان میر: به نقل از وبگاه دانشنامه آزاد پارسی، در دوران صفویه، محله سیّدان در قم در محل فعلی میدان میر قرار داشت. این میدان که در گذشته به نام "میدان سراج" نیز شناخته میشد، در محل پذیرایی حضرت معصومهسلاماللهعلیها قرار داشت و توسط سراجالدین علی قمی ساخته شده بود. مسجد جامع قم و مدرسه ستّی فاطمه که در قرن ۶ هجری قمری ساخته شدهاند، در اطراف این میدان واقع هستند. مسجد جامع فعلی، که بازسازی شده است، احتمالاً همان مسجد تاریخی است که بیتالنور نیز در آن قرار دارد.
ستّیه و بیتالنور: ستّیه که به معنای "بانوی من" است، نام دیگر بیتالنور میباشد. این محل به عنوان قدمگاه و محراب عبادت حضرت معصومهسلاماللهعلیها شناخته میشود. در واقع، ستّیه مخفف کلمه "سیّدتی" است که مردم قم به حضرت معصومهسلاماللهعلیها میگفتند. در کتاب تاریخ قم (حسن بن محمد بن حسن قمی) نیز به این مکان اشاره شده است. مدرسهای که در این محل ساخته شده، به نام "ستّیه" معروف است.
تکیه میدان میر: تکیه میدان میر یکی از تکایای مشهور قم بود که در یکصد سال گذشته محل برگزاری مراسم عزاداری امام حسینعلیهالسلام بوده است. این تکیه به نام "تکیه کربلایی تقی" نیز شناخته میشود.
این میدان و محلههای اطراف آن دارای ویژگیهای تاریخی و مذهبی بسیار مهمی هستند که تا به امروز همچنان نقش خود را در حفظ هویت فرهنگی و مذهبی قم ایفا میکنند.
ابوالفضل قیامی
نظر شما