° مقدمه
🟡 بلوچ‌ها در گاهشماری خود از تقویم‌های قمری، خورشیدی و همچنین نوعی گاهشماری محلی بر اساس ستاره‌شناسی استفاده می‌کردند. در گاهشماری بلوچ‌ها، فصل بهارگاه اولین فصل سال است و پس از آن گرماک (تابستان) و تاک‌ریچان (خزان) و زُمِستان می‌آیند. اقلیم بلوچستان تنها دو فصل سرد و گرم دارد و بهار در آن کوتاه‌مدت است.
موسم (فصل) بهارگاه از سه برج‌ (ماه‌های شمسی) به نام‌های بَهاران (فروردین)، بَهِشت (اردیبهشت) و وَردات (خرداد) تشکیل شده است.

🔴 در زبان بلوچی، نوروز به نام نَبرۆز یا نَورۆز شناخته می‌شود. بلوچ‌ها علاوه بر نوروز، چِلَگ‌بهار که اولین چلهٔ سال است را نیز در گاهشماری خود دارند. پس از پایان چِلگ‌بهار، رفته‌رفته هوا گرم می‌شود.

🟠 بهارگاه فصل محبوب عشایر و دامداران بلوچ است چرا که در این فصل علفزارها سرسبز و چراگاه‌ها رویان هستند. کشاورزان بلوچ نیز علاوه بر موسم بهارگاه، موسم گرماک را به دلیل رسیدن خرما گرامی می‌دارند. به این ترتیب، دو فصل بهار و تابستان میان مردم بلوچ جایگاه ویژه‌ای دارند و در مقابل آن، فصل سرما و زمستان در فرهنگ بلوچ ناگوار و نمادی از ظلمت است. این فلسفه باعث شده تا پایان فصل سرما و آغاز بهار در میان ایرانیان و به تبع از آن، مردم بلوچ، مایهٔ شادی و جشن شود.

فرارسیدن بهار در شعر و ادب بلوچی

• چِتور سَـهڑاَنت بهارانی کَپۆت ءُ شانتُل ءُ چاهیگ
  «کبوتران و قمری‌ها و چاهی‌هایی که در سبزه‌های بهاری راه می‌روند و می‌پرند، چگونه می‌توانند آرام بگیرند؟!»

🌸

• گُمـبُدان گِـنداں آهویی، اَرمان کناں
  •کُهـسرءُ سَـرتَـل‌ءُ بهارشانێں سَـرشَـماں
  «پرش‌های آهوان، کوهساران و تپه و قله‌های سرسبز را می‌بینم و به یاد آنان حسرت می‌خورم.»

🌸

• موسُمان هَور کاینت چه نیلبوهیں زِراں
  •هر سباه پالوش کن‌اِنت گَنجیں کشوراں
  •دانگ ءُ دُرّان شَنزاَنت په سبزیں کَهچراں
  •سبز بنت سرتَلٌ ءُ بهار کاینت هر گْوراں
  •ڈاڈَر ءِ کوٹ ءُ سیبی ءِ سرسبزیں دَراں
  «باران‌های موسمی از دریای نیلگون (دریای مکران/عمان) می‌آیند، به‌هنگام صبحگاه کشتزارهای آباد را می‌پوشانند (سرسبز می‌کنند)، قطره قطره بر چراگاه‌های سبز می‌بارند، تپه‌ها سرسبز می‌شوند و علف‌های بهاری می‌رویند، بر شهر دادر و دره‌های سرسبز سیبی.»