موضوع : دانشنامه | الف

احمد اقتداری

(زاده سال ۱۳۰۴ گراش – درگذشته ۲۷ فروردین ۱۳۹۸ تهران) نویسنده، مورخ و جغرافیدان

او مشهور به «پدر مطالعات خلیج فارس» و رئیس دفتر مطالعات خلیج فارس در مرکز دائرةالمعارف بود. وی تمام سواحل خلیج فارس و دریای عمان را برای فعالیت‌های تحقیقاتی‌اش پیاده طی کرده بود و از دوران جوانی شروع به نقشه‌برداری تمام این سواحل کرد. جلال آل‌احمد، اقتداری و دو دوست پژوهشگرش، ایرج افشار و منوچهر ستوده را باعنوان «سه تفنگدار» و «گورنگار» توصیف می‌کرد؛ چرا که این سه‌نفر با همراهی همدیگر بسیاری از اسناد تاریخی و بناهای کهن ایران را معرفی کردند.
کتاب خلیج فارس به قلم وی، جایزه ویژه یونسکو در ایران را به‌خود اختصاص داد و
کتاب «مروارید خلیج فارس» در خصوص پژوهش‌های ایران‌شناسی وی نوشته شد و فیلم مستند «به ایران جاودانی‌ام» در مورد زندگی او ساخته شد.
او در دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران تحصیل کرد و در سال ۱۳۳۴ اجازه وکالت پایه یکم دادگستری گرفت.
در سال ۱۳۴۸ از وزارت فرهنگ بازنشسته شد و از سال ۱۳۴۹ تا ۱۳۵۶ در دانشکده حقوق و علوم سیاسی به‌تدریس پرداخت.
دیوان شیدای گراشی، کتاب باغستان و تفسیر گل و برگ را او نخستین‌بار یافته و تصحیح کرده‌ بود و کتاب وقایع مشروطه در لارستان و بنادر، یکی از مهم‌ترین آثار اوست که به اهمیت شهرهای جنوب فارس در عصر قاجار می‌پردازد.
او در ۱۳۴۱ در سمینار خلیج فارس که به‌همت محیط طباطبایی و ریاست سعید نفیسی برگزار می‌شد، به‌سخنرانی در باب فولکلور و فرهنگ عامه خلیج فارس پرداخت. وی در آن جلسه به رومن گیرشمن، مورخ و باستان‌شناس مشهور فرانسوی، یادآور شد که چندین بار به‌جای «خلیج فارس» به گفتن «خلیج» اکتفا کرده‌است، که این هوشیاری منجر به عذرخواهی گیرشمن از حضار و مردم ایران شد.
مسافرت‌های تحقیقاتی او بین سال‌های ۱۳۴۵ تا ۱۳۵۶ در سواحل جنوبی ایران "از مسیرهای بندر دیلم، بندرجاسک، بندر ریگ، زاهدان، چابهار و تیس" باعث به‌وجود آمدن و تألیف کتاب‌های دیار شهریاران و تهیه ۴۰۰۰ قطعه عکس از آثار تاریخی شد که در شناختن و شناساندن تاریخ و فرهنگ نواحی جنوبی ایران و سواحل خلیج فارس حائز اهمیت است.
او در ۱۳۴۶ از سوی دولت ایران به‌عنوان کارشناس گردشگری به‌ عربستان، عراق و لبنان اعزام شد. در ۱۳۴۹ در کنگره ایران‌شناسی "کنگره تحقیقات ایرانی" که به‌همت ایرج افشار برپا شده بود شرکت کرد.
وی مطالعات وسیعی در آثار گذشتگان و تحقیقات میدانی زیادی در کارنامه‌اش داشت و به‌خاطر همین مطالعات و پژوهش‌ها به‌تدریس در رشته تاریخ در مقطع دکترای دانشگاه تهران دعوت شد.
احمد اقتداری در ۹۴ سالگی درگذشت و در گورستان آل‌دهباشی گراش به‌خاک سپرده شد.

نظر شما