موضوع : دانشنامه | الف

کتایون امیرابراهیمی

کتایون امیرابراهیمی (زادهٔ ۱۳۱۸ در سنندج) بازیگر سینما و تلویزیون ایرانی است. او فعالیت هنری خود را از سال ۱۳۴۲ با فیلم «تار عنکبوت» آغاز کرده و تاکنون در بیش از ۴۰ فیلم سینمایی و مجموعه تلویزیونی حضور داشته است.

زندگی شخصی

پدر کتایون امیرابراهیمی کارمند وزارت امور خارجه و از نوادگان امیرالامرای کرمانی بود. او در جریان سفر به باکو با مادر کتایون آشنا شد و ازدواج کردند. مادر وی اهل باکو بود و در شوروی تحصیلات خود را تکمیل کرده بود. کتایون در مصاحبه‌ای در مورد نحوه آشنایی پدر و مادرش گفته است: «پدرم در سفر به باکو با مادرم آشنا شد و در آنجا از مادرم خواستگاری کرد. مادرم در شوروی تحصیل کرده بود و پس از بازگشت به ایران به عنوان دبیر ورزش مشغول به کار شد.» کتایون اولین فرزند خانواده است و دو خواهر و سه برادر دارد. دوران کودکی خود را در رشت گذراند و سپس به تهران آمد و در دبیرستانی در خیابان شاه آباد تحصیل کرد که مادرش نیز در همان مدرسه تدریس می‌کرد.

کتایون در سن ۱۷ سالگی به عقد یکی از اقوام نزدیکش درآمد و صاحب دو دختر به نام‌های نازی و نیلوفر شد. از کودکی علاقه زیادی به بازیگری داشت و در خانواده‌ای پرورش یافت که با هنر آشنا بودند. شوهر عمه‌اش کارگردان تئاتر بود و از طریق او با دنیای تئاتر آشنا شد. خود او در این زمینه می‌گوید: «یادم است نزدیک دبیرستان ما سالن تئاتری بود که اکثر هنرپیشه‌های آن زمان در این سالن، نمایش اجرا می‌کردند. من هم به واسطه شوهرعمه‌ام که در تئاتر بود زیاد به آنجا می‌رفتم و از همان‌جا با صحنه تئاتر واقعی آشنا شدم.»

فعالیت هنری پیش از انقلاب

کتایون امیرابراهیمی بیشتر فعالیت‌های سینمایی خود را قبل از انقلاب اسلامی ۱۳۵۷ انجام داد. او در سینما از سال ۱۳۴۲ با فیلم «تار عنکبوت» به کارگردانی مهدی میرصمدزاده آغاز کرد. از آن زمان تا سال ۱۳۵۳ در بیش از ۴۸ فیلم سینمایی ایفای نقش کرد. یکی از نقش‌های بیاد ماندنی او در فیلم «حسن کچل» به کارگردانی علی حاتمی در سال ۱۳۴۹ بود. او در مورد این فیلم می‌گوید: «قبل از حضورم در این فیلم آشنایی چندانی با مرحوم علی حاتمی نداشتم. فقط از طریق شوهرم که تهیه‌کننده فیلم بود، ایشان را می‌شناختم. یک روز آقای حاتمی مرا در دفتر خود دیدند و از من خواستند که این نقش را بازی کنم. فیلم حسن کچل در زمان خودش ۹ میلیون تومان فروش کرد و من برای بازی در این فیلم تنها ده هزار تومان گرفتم.»

امیرابراهیمی در فیلم‌های دیگری همچون «درختان ایستاده می‌میرند» (۱۳۵۰) در کنار آذر شیوا، «بده در راه خدا» (۱۳۵۰) در نقش اول زن، «ازدواج ایرانی» (۱۳۴۷) و «گربه را دم حجله می‌کشند» (۱۳۴۸) نیز حضور داشت. این دوران، دوران پرفروغی در کارنامه سینمایی او بود.

فعالیت هنری پس از انقلاب

کتایون امیرابراهیمی پس از انقلاب اسلامی ۱۳۵۷ تا سال ۱۳۸۰ از دنیای بازیگری دور بود. اما در سال ۱۳۸۰ با سریال «بدون شرح» به کارگردانی مهدی مظلومی به دنیای بازیگری بازگشت. او در سریال «کوچه اقاقیا» (۱۳۸۲) در نقش گلنسا، همسر فوت شده منوچهر نوذری که به شکل روح ظاهر می‌شد، بازی کرد. سپس در سال ۱۳۸۳ در فیلم «بازنده» به کارگردانی قاسم جعفری ظاهر شد. پس از آن نیز در فیلم «ورود آقایان ممنوع» (۱۳۸۳) به کارگردانی رامبد جوان حضور یافت، که این فیلم حواشی خاص خود را داشت.

کتایون امیرابراهیمی در این سال‌ها در مجموعه‌های تلویزیونی همچون «من یک مستاجرم» (۱۳۸۳) در نقش زمانه خانم، «زیر هشت» (۱۳۸۹) و «راه شیری» (۱۳۹۳) نیز ایفای نقش کرده است.