رایانه‌های تحت وب، آینده‌ای اجتناب‌‌ناپذیر
از انفجار اطلاعات وگسترش اینترنت، بیش از یک دهه می‌گذرد. در این فاصله پدیده‌هایی همچون وب2 و رایانش ابری به تجربه کافی رسیده‌اند و می‌توان هم‌اکنون انتظار این را داشت که رایانه‌هایی بر پایه وب عرضه شوند. شرکت‌هایی همچون گوگل پیشگام این حرکت هستند و با عرضه سیستمعاملی چون کروم (که منحصرا تحت وب فعالیت می‌کند) پدیده جدیدی در دنیای فناوری اطلاعات ایجاد کرده‌اند. اما این سوال مطرح می‌شود که آیا روشی به‌صرفه‌تر از رایانه‌های تحت وب وجود دارد؟
با بررسی جوانب کلی می‌توان در یک کلمه پاسخ داد: خیر. اما شاید بسیاری به این موضوع عقیده نداشته باشند، بنابراین بهتر است نگاهی به ویژگی‌های رایانه‌های تحت وب بیندازیم.
همان‌طور که گفتیم، رایانه‌های تحت وب، پدیده جدیدی نیست، اما جایگزینی آنها با رایانه‌های دسکتاپ، پدیده‌ای کاملا نوین است. رایانه‌های تحت وب تازه از راه رسیده‌اند و هم‌اکنون فرصت تصمیم‌گیری برای جایگزینی آنها با نسل قدیمی‌ترشان است.
در یک سیستم خانگی، شاید هزینه نگهداری از سیستم آنچنان به چشم نیاید، اما در صورتی که به اطلاعات شرکت خود دسترسی دارید، نگاهی به هزینه نگهداری و تعمیر تنها بخش نرم‌افزار در سال گذشته بیندازید، بخصوص هزینه‌هایی که برای نرم‌افزار، سخت‌افزار و سیستم‌های عامل داده‌اید.
زیرساخت مجازی دسکتاپ
اگر برای بیش از 300 رایانه در نظر دارید مهاجرت را آغاز کنید، یا این کار را پیش از این انجام داده‌اید، احتمالا متوجه شده‌اید که از هر نظر، هزینه این تغییر بسیار بیشتر از خرید 300 رایانه به‌صورت فیزیکی خواهد بود. در حالی که اگر با سیستم‌های سنتی کار می‌کردید، هزینه پایین باقی می‌ماند. چرا پول بیشتری هزینه می‌شود؟ در این حالت، علاوه بر مبالغی که بابت تهیه و نگهداری زیرساخت مجازی دسکتاپ پرداخت می‌شود، هزینه رایانه‌ها نیز وجود دارد.
بنابراین می‌توان انتقال به سیستم‌های زیرساخت مجازی دسکتاپ را با هزینه‌ای کمتر و استفاده از سرویس‌های شرکت عرضه کننده VDI انجام داد. در حال حاضر، شرکت‌هایی تاسیس شده‌اند که این سرویس را ارائه می‌کنند و با هزینه اندک چند دلار در ماه می‌توان یک دسکتاپ کاملا مجازی داشت که احتمالا سیستم‌عامل ویندوز با قابلیت‌های سخت‌افزاری بالا خواهد بود. اما اگر از لینوکس استفاده کنید، محیط دسکتاپ هنوز قدرتمند خواهد بود و همچنان کاستی‌های سیستم‌های عامل دسکتاپ لینوکسی را خواهد داشت و تنها تفاوتش، مجازی‌بودن آن است.
در اینجا سوالات جدیدی مطرح می‌شود: چه کسانی نرم‌افزارهایی را که شما می‌خواهید، نصب و مدیریت خواهند کرد؟ چه کسانی وصله‌های سیستم‌عامل را چک می‌کنند؟ آیا زمانبندی وصله‌های سیستم‌عامل با زمانبندی شما سازگار خواهد بود؟
تمام این موارد قطعا قابل حل خواهند بود اما مساله درک این نکته است که بفهمیم هزینه مدیریت دسکتاپ‌ها، مجازی یا فیزیکی و متعلقاتشان دشوار و گران است.
رایانش ابری برابر است با آزادی
جالب است که تعداد زیادی از افراد اهل فن در حوزه فناوری اطلاعات از رایانش ابری می‌ترسند. یکی از دلایل آن می‌تواند این باشد که رایانش ابری از محیطی که به آن عادت کرده‌اند، فاصله دارد و احساس می‌کنند کنترل کافی ندارند. کنترل نه به این معنا که چه داده‌ای روی سرور ذخیره شود، بلکه کنترل کاملا فیزیکی و لمس‌کردن سرورها در اتاق بغلی است! اهالی فن گاهی اوقات نیاز دارند تا ارتباط فیزیکی با سیستم داشته باشند و حتی بتوانند آن را در صورت لزوم بشکنند و تمام دسترسی‌های فیزیکی را داشته باشند.
این نوع کنترل گران است
می‌توان زمانی را به یاد آورد که هر کس در حوزه فناوری اطلاعات می‌خواست سرویس وب، ایمیل، DNS و حتی سرویس خبری اینترنتی خودش را داشته باشد و از نظر مدیریتی هم همه‌شان تمایل داشتند سخت‌افزار سرور به صورت فیزیکی و محلی در دسترس‌شان باشد تا سیستم‌عامل دلخواه خود را روی آن نصب کنند و سرویس‌هایی را که باید رویشان نصب شود نیز برگزینند.
کاملا درست است که با کمی دستکاری می‌توان این خواسته را اجابت کرد. بسیاری از این افراد دریافتند که استفاده از سرویس‌دهنده‌های ایمیل و وب بسیار به‌صرفه‌تر است، چرا که می‌توان نگرانی سوءاستفاده از شبکه‌های خبری را به سرویس‌دهنده‌ها واگذار کرد.
بجز ترس و کنترل، چه چیز دیگری باعث می‌شود رایانش ابری اینقدر دور از دسترس به‌نظر برسد؟ شاید این افراد درکی از مفهوم رایانش ابری ندارند.
رایانش ابری به‌طور ساده به تعدادی سیستم اطلاق می‌شود که ناظر و ماشین‌های مجازی دارند و شامل 3 قابلیت اصلی می‌شود: قابلیت بزرگ‌شدن، سرویس‌های در لحظه ارائه‌کردن و سرویس‌های کاملا مدیریت‌شده ارائه‌کردن.
هنوز بسیاری به این می‌اندیشند که در سرویس‌های رایانش ابری، احتمال از دست‌رفتن داده‌ها، یا دزدیده‌شدن آنها وجود دارد. رایانش ابری چطور می‌تواند اینقدر منفی باشد؟ شاید مشکل همین‌جاست، چرا که طبیعت ارتجاع‌پذیر آن یا قابلیت سرویس‌دهی در لحظه مشکل‌دار نیست. شاید دلیل اصلی، سرویس‌های مدیریت‌شده باشد که باعث می‌شود مساله کنترل و ترس هنوز پابرجا بماند؟
نه‌تنها بسیاری به کنترل محلی نیاز دارند، بلکه به هیچ‌کس دیگر جز خود اعتمادی ندارند که سرویس‌هایشان را درست راه‌اندازی کند. این لیاقت تنها از آن بخشی از مدیران فناوری اطلاعات است که این مشخصات را داشته باشند:
تمام رایانه‌های آنها کاملا بسته شده و کیس‌های آنها مهر و موم شده‌اند.
تمام رایانه‌ها بدون نقص کار می‌کنند.
هیچ‌گاه ویروس یا بدافزار وارد سیستم نشده است.
در این صورت می‌توان این مدیران را درک کرد که رایانش ابری را فهمیده‌اند اما تمایلی به آن ندارند.
اما بخش اعظمی از نیروی کار فناوری اطلاعات در طول سالیان گذشته از خواب و زندگی خود زده‌اند تا سیستم‌هایی که مدیریت می‌کنند، سالم باقی بمانند. رایانش ابری، آزادی از این بندگی است. آزادی برای نوآوری و کنترل؛ تنها مواردی که لازم است کنترل شود.
سیستم‌های دسکتاپ می‌توانند در مدل رایانش ابری بدون هیچ مشکلی کار کنند. ممکن است عده‌ای بگویند احتمال وصل‌نشدن به رایانه‌ها وجود دارد. بله، در صورتی که اینترنت قطع باشد، عملا نمی‌توان کاری را پیش برد و بعد کار تعطیل می‌شود و مقصر اصلی مدیران فناوری اطلاعات خواهند بود. بنابراین، تفاوت میان وقتی که از رایانه به اینترنت وصل نمی‌شوید با وقتی که رایانه‌تان تحت رایانش ابری شما در دسترس نیست چیست؟
امروزه ارتباطات اینترنت تجاری، حتی در ایران آنقدرها بد نیست. اگر اینترنت شرکت‌تان کند است، بهتر است هر چه سریع‌تر فکری به حال آن بکنید.
دسکتاپ‌های تحت رایانش ابری از هر نظر که حساب کنید، از نظر اقتصادی به صرفه هستند.
رایانش ابری نسبت به رایانه‌های مجازی و سنتی به صرفه هستند و در میان اینها، دسکتاپ‌های تحت وب از همه نظر بیشتر مقرون به صرفه هستند.
دسکتاپ‌های تحت وب، مجموعه‌ای از نرم‌افزارهای تحت وب هستند که هیچ سیستمعاملی این دسکتاپ را پشتیبانی نمی‌کند. در حقیقت، آنها یک سری از صفحه‌های وب هستند که فضایی مجازی به نام سیستم‌عامل را ایجاد می‌کنند.
در این نوع دسکتاپ‌ها، هیچ سیستمعاملی به‌طور فیزیکی وجود ندارد، هیچ هزینه زیرساخت سنگینی پرداخت نمی‌شود و هیچ ماشین مجازی نیست که بخواهد به خاطر سنگین‌شدنش، هزینه‌ای را متحمل کند. از این رو تنها به یک مرورگر در سمت کاربر نیاز دارد. به این ترتیب، هر کاربر با تبلت یا رایانه بدون دیسک نیز می‌تواند به یک رایانه مجهز آنلاین تبدیل شود.
در دسکتاپ‌های تحت وب هیچ ویروسی در کار نیست، در حالی که آنتی‌ویروس مشغول اسکن یک فایل است، از بازدهی سیستم کم نمی‌شود و کسی هم دیگر نخواهد گفت: «صبر کن سیستم من بالا بیاید تا...» در مواردی معدود که نیاز به چاپ روی کاغذ وجود داشته باشد، می‌توان اطلاعات را با پرینتر محلی چاپ کنید.
کاربران هیچ‌وقت دست از کار نخواهند کشید، چرا که تنها نرم‌افزار موجود در رایانه‌شان مرورگر خواهد بود و آن هم به مشکل بر نخواهد خورد.
اگر به نرم‌افزارهایی نیاز پیدا خواهید کرد که در این نوع دسکتاپ‌ها وجود ندارد، می‌توان از سرورهای نرم‌افزاری Citrix یا 2X استفاده کرد تا این نرم‌افزارها به مجموعه کاری اضافه شوند.
بررسی اقتصادی این نوع سیستم‌های عامل نشان می‌دهد که هر چه شرکت بزرگ‌تر باشد، رایانه‌های تحت وب می‌توانند بیشتر و بیشتر از خروج پول جلوگیری کنند.
با انتقال به سیستم‌های عامل تحت وب می‌توان صرفه جویی زیادی کرد و بهره‌وری را بالا برد.
منبع: روزنامه جام جم ۱۳۹۰/۰۹/۱۳
نویسنده : محمدرضا قربانی
نظر شما