آسیاب جفتی یکی از آثار تاریخی شهرستان آشتیان، در شمال شهر و نزدیکی روستای آهو واقع شده است. این آسیاب‌ها که به دوره قاجار بازمی‌گردند، به دلیل نزدیکی دو آسیاب به یکدیگر به این نام خوانده می‌شوند.

ویژگی‌های آسیاب جفتی

نوع عملکرد:
آسیاب‌ها با استفاده از آب قنات کار می‌کردند. هر آسیاب به‌طور جداگانه دارای مخزنی بوده که با آب جویبار پر می‌شده است.

• آب از سوراخی کوچک در زیر مخزن با شدت خارج می‌شده و نیروی لازم برای به حرکت درآوردن سنگ آسیاب را تأمین می‌کرده است.
• آب قنات این آسیاب‌ها دارای سند مالکیت بوده و پس از خاموش شدن آسیاب، برای مصارف کشاورزی استفاده می‌شد.

معماری و ساختار:

• پلان: مستطیل شکل
• ورودی: یک لنگه درب چوبی
• مصالح: خشت و کاهگل
• در کنار آسیاب‌ها، طویله، اتاق آسیابان و یک پل قدیمی نیز وجود دارد.

موقعیت مکانی و اهمیت تاریخی

• این آسیاب در ۲.۵ کیلومتری شمال آشتیان و در مسیر جاده آشتیان-آهو قرار دارد.
• در گذشته، ۵ آسیاب تاریخی آشتیان شامل آسیاب‌های سینه‌زرد، بازار، دوقلو، کاروانسرا و جفتی فعال بودند و کار آردسازی برای نان خانواده‌ها را بر عهده داشتند.

وضعیت فعلی

• امروزه، از میان آسیاب‌های تاریخی آشتیان، تنها آسیاب مزرعه جفتی بافت تاریخی خود را حفظ کرده است.
• این آسیاب به‌عنوان یکی از آثار ملی شهرستان آشتیان به ثبت رسیده و نمادی از میراث صنعتی و فرهنگی منطقه به شمار می‌رود.